Log In Register
Lost your password?

captcha image

A password will be e-mailed to you.

 

Aniołek? fot. Alvaro Tamayo

Aniołek? fot. Alvaro Tamayo

Przekonanie o tym, że religia czyni ludźmi lepszymi jest niezwykle silnie zakorzenione. Niedawno opublikowane badanie poddaje to w wątpliwość – eksperymenty z udziałem ponad 1000 dzieci z 6 krajów pokazały, że wychowani w religijnych rodzinach byli mniej szczodrzy i bardziej surowi.

Pracę w Current Biology opublikował zespół, którym kierował Jean Decety z University of Chicago. Badanie objęło dzieci z 1170 rodzin z sześciu krajów: Kanady, USA, Jordanii, RPA, Chin i Turcji. Rodziców poproszono najpierw o wypełnienie kwestionariuszy, w których określali swoją wiarę i zaangażowanie w religię oraz oceniali poziom empatii i wrażliwości na sprawiedliwość u swoich dzieci.

Na tej podstawie wyróżniono trzy największe grupy: chrześcijan, muzułmanów i niewierzących. W mniejszych grupach znaleźli wyznawcy judaizmu, buddyzmu i hinduizmu. Dzieci miały między 5 a 12 lat.

Test na altruizm

Dzieci poddawano dwóm rodzajom badań. Jeden sprawdzał poziom altruizmu. To tzw. „gra w dyktatora”: dziecko dostawało 30 naklejek, z czego mogło sobie wybrać 10. Następnie dowiadywało się, że nie ma dość czasu, by wszystkie dzieci ze szkoły miały szansę wziąć udział w badaniu. Mogło jednak przeznaczyć część swoich naklejek dla innych dzieci, tym samym umożliwiając im udział w badaniu. Dziecko nie przeznaczało naklejek dla konkretnych kolegów czy koleżanek – wyznaczało tylko liczbę darów.

Wśród dzieci religijnych średnia wyniosła 3,3 naklejki, wśród nie wychowanych w religii – 4,1 naklejki. Ten wynik nie zależał od kraju ani wyznawanej religii. Nie był też związany ze statusem lub zamożnością rodziny. Stawał się natomiast wyraźniejszy wraz ze wzrostem wieku dziecka, co badacze interpretowali jako czas ekspozycji na nauczanie treści religijnych.

Religijny, znaczy moralny?

Drugą częścią badania było prezentowanie krótkich animowanych scenek, w których jedna postać wpadała na drugą lub popychała ją – celowo lub nie. Następnie dzieci proszono o skomentowanie sytuacji i określenie, czy jedna postać powinna być ukarana, a jeśli tak, to jak surowo.

W tej części wyniki pokazały, że dzieci z religijnych domów były bardziej surowe w ocenach obserwowanych sytuacji i miały większą skłonność do wyznaczania surowych kar.

Wyniki te stały w sprzeczności z ocenami rodziców – ci bardziej religijni wskazywali w ankietach, że ich dzieci są bardziej szczodre i wyrozumiałe. Ta niezgodność dobrze obrazuje to, że w powszechnym przekonaniu religijność idzie w parze z wyższymi standardami moralnymi, a często intuicyjnie ludzie religijni uważani są za lepszych od niewierzących.

“The Negative Association between Religiousness and Children’s Altruism across the World“

Avatar photo
Piotr Stanisławski

Nigdy nie znudzi mi się pisanie o technologiach i kosmosie, a robię to już od dobrych kilkunastu lat. Bronię naukowych przyczółków, z dziką rozkoszą rozprawiam się z pseudonaukowymi mitami i fake newsami. Kręcę filmy i chętnie eksperymentuję przed kamerą. W rzadkich wolnych chwilach uczę informatyki i przyrody w szkole podstawowej. Gdyby istniała możliwość bilokacji, byłbym pierwszym, który skorzystałby z niej.

35komentarzy

  1. MrHybryda

    Cyt. “(…) często intuicyjnie ludzie religijni uważani są za lepszych od niewierzących.”
    Uważani przez kogo? Czy przypadkiem nie przez innych ludzi religijnych?

    • Dariusz Jamrozowicz

      Poszedłbym dalej w tych (oczywiście czysto teoretycznych) rozważaniach – przypuszczam, że głównie przez siebie samych.

      • hipotetyczny

        Idąc jeszcze dalej w tych jakże teoretycznych rozważaniach, stwierdzam, że niewierzący uważają się za inteligentniejszych od wierzących.
        Agnostyk.

          • Paweł Solarz

            Akurat hipotetyczny ma tutaj rację. Wielu Ateistów uważa, że oznaką inteligencji jest brak wiary w religie – takie opinie dosłownie lub w formie “uprzejmej” można znaleźć wszędzie w internecie. A jak chcesz związek z moralnością to proszę bardzo – jest to właśnie pogląd lub ocena innych.

            Oczywiście nie każdy jest taki i brawo dla tych co traktują innych na równi, a nie jako gorszych od siebie.

          • Dariusz Jamrozowicz

            Tak i nie. Od stwierdzenia, że ateiści uważają się za inteligentniejszych, do tego, że wielu ateistów tak uważa, jest jeszcze dość daleka droga. Aczkolwiek zgoda, ze wielu tak uważa, co akurat nie świadczy dobrze o inteligencji tych, którzy tak twierdzą, a może raczej o ich wiedzy na temat religii, wiary i procesu stawania się wierzącym. Ten ostatni nie zależy od inteligencji, bo przebiega w dzieciństwie i tak głęboko w psychice, ze rzadko kiedy może tu pomóc wiedza i inteligencja (gdyby było inaczej, to w gabinetach psychoterapeutów i psychiatrów gościliby wyłącznie ludzie mało inteligentni lub głupi).
            Nie do końca rozumiem, że moralność to ocena innych, przecież każdy również sam ocenia, czy jego/jej własne postępowanie jest moralne. Oczywiście, nie ma tu żadnego obiektywizmu, bo moralność się nieustannie zmienia, ale jednak ludzie wierzący uważają się za bardziej moralnych od ateistów, choćby i dlatego, że ci, którzy żyją z wiary (kapłani, katecheci itp) powtarzają im, że z samego faktu wiary w boga(-ów) są lepsi od ateistów. Ci ostatni służą zwykle za przykład ludzi, złych, zepsutych i niemoralnych, a wszystkie ich wady wypływają z faktu odrzucenia boga(-ów).
            Sam temat jest bardzo skomplikowany i nie da się go chyba nigdy wyczerpać, a już na pewno nie w komentarzach internetowych. Ale rozmawiać warto i warto się poznawać.

          • Paweł Solarz

            Mówiąc o ocenie mam na myśli, że według systemu moralnego ateistów oceniają wiarę jako błąd/coś złego i niektórzy tym samym kryterium oceniają innych tak jak, w powyższym przykładzie z inteligencją.

            Widzisz twierdzisz, że daleka droga od ateistów do wielu ateistów lecz sam generalizujesz kapłanów i katechetów odnośnie głoszenia przez nich, że sama wiara czyni ludzi lepszymi. Może i tacy istnieją, zawsze znajdzie się czarna owca, lecz ja nie spotkałem się przez całe życie z takim przypadkiem. Wiara ma być kierunkowskazem dla ludzi, a nie wyznacznikiem kto jest dobry, a kto zły. Właśnie odwrotnie! Wielu kapłanów/katechetów o tym mówi, że ludzie są równi i mamy szanować bliźnich jak siebie samych. Pójdź kiedyś do kościoła jednego, drugiego posłuchaj o czym jest mowa i sam wyciągnij wnioski, może trafisz na fanatyków, ale raczej zaskoczysz się, że rzeczywistość jest z goła inna. Nie wiem czy chodziłeś na religię, ale jeśli nie to tam masz najwięcej treści i właśnie to w pewnym stopniu zmienia wyniki badania, bo dzieci wychowywane w domu tak naprawdę mają wiedzę o religii od rodziców, która zazwyczaj nie oszukujmy się jest znikoma. A bardziej szczegółowa religia zaczyna się przed bierzmowaniem lub nawet po, więc wiele badanych dzieci mogło nie mieć jeszcze nawet kontaktu z religią lub jedynie w formie “narysuj obrazek Jezusa”. Dodam tylko, że większość moich bliższych znajomych to ateiści, lecz pomagają innym tak samo jak wierzący, dzięki czemu mam tutaj całkiem niezłą możliwość porównania 😉

            No zgadzam się – temat rzeka. Wiara moim zdaniem się zmienia i staje się bardziej współczesna, widać to w szczególności jak się porówna młodych księży i starszych bardziej konserwatywnych.

          • ateista (nienaiwny)

            Oj dzieciaki, wierzące w ‘Świętego Mikołaja’ 🙂
            A może i w krasnoludki? ;-), rozdające prezenty po śmierci?
            Dorośnijcie jak wyrośliście z ‘Mikołaja’ ..
            Wszystkie religie to czysta socjotechnika.
            Opium dla naiwnego ludu, który odurzony nim pozwala garstce spryciarzy z nabożną miną rządzić sobą (głównie portfelami) przy pomocy dziwnych rytuałów.
            Najskuteczniej wymyślić teorię, której nie można udowodnić ani obalić i indoktrynować nią innych – najlepiej ‘od dziecka’.
            Dziecinada wśród dorosłych ..
            Ateiści traktują Was tak samo jak Wy scjentologów, wierzących w obcych i wierzących w latającego potwora spagetti 🙂
            Ale skoro wiara komuś pomaga, każdy może zachować naiwność dziecka do śmierci.
            Byle w imię wiary, nikomu nie przyszło do głowy jak krzyżowcom chwytanie za miecze lub jak islamistom za bomby i karabiny ..
            Pozdrawiam wszystkich ‘Naiwnych’ 🙂

          • Paweł S.

            Widocznie jestem prostym i głupim człowiekiem, ale mi to wystarcza. Dziękuję Ci bardzo za wypowiedź.

            A co do krucjat to trochę uogólniasz. Nie dość, że rozpoczęły się one od prośby cesarza o pomoc do papieża wobec najazdu turków, to sam przebieg krucjaty pokazuje, że “wierzący” z wiarą mieli niewiele wspólnego, a celem większości uczestników była sława i pieniądze. A że samonapędzająca się machina wyszła od kościoła to wina spoczywa i na nim, chociaż tutaj zostało to po prostu wykorzystane jako pretekst do zdobycia ziem i bogactwa. Fajnie się wypiera krucjat zapominając, że jest się współwinnym – europejczykiem. Bardzo podobne zachowanie do naszego sąsiada, który zapomina o tym co wydarzyło się niecałe 100 lat wcześniej. 😉

          • ateista (nienaiwny)

            OliwekPL
            Żart rysunkowy jest symboliczny, nie traktuj go dosłownie i naukowo. Ma skłonić do myślenia 😉

            Paweł S.
            Nigdy o nikim nie myślałem, że jest głupi.
            Mnóstwo wokół naiwnych ..
            Chociaż nadziei Wam zazdroszczę 🙂

            Zarzut o współodpowiedzialność za krucjaty jest baaardzo chybiony. A co z masowymi mordami Hitlera i Stalina? Również mam je na sumieniu? 🙂
            Odpowiadam tylko za swoje czyny (i do 18. roku życia za czyny swoich dzieci 😉
            Ważne by być dobrym człowiekiem i nie krzywdzić innych.
            Szkoda, że najpiękniejsze z przykazań katolików – ‘Przykazanie miłości’ – nie jest najważniejszym we wszystkich religiach świata ..

          • Paweł S.

            Mehh wciąż to tak samo brzmi… “Piękne” słówka, lecz treść nadal ta sama.

            No właśnie tutaj się mylisz, wyciągasz krzyżowców w dyskusji, a więc obarczasz za to winą religię. Po tym gdy napisałem, że to europejczycy walczyli na krucjatach, a w tym również Polacy to nagle twierdzisz, że to są winy przeszłych pokoleń. Zdecyduj się, czy jednak zostawiasz przeszłość przeszłości, czy chcesz wygrzebywać z niej błędy.

          • OliwekPL

            “wykorzystują 10% swojego mózgu” – bardzo “mądry” obrazek.

            Ateista

  2. Iska

    W populacji globalnej wg danych z (chyba) 2014 jest 23,9% chrześcijan co daje n = 280, 43% muzułmanów (n = 510), 27,6% bezwyznaniowych (n = 323), trzeba doliczyć 2,5% żydów (czyli n = 29), 1,6% buddystów (n = 18), 0,4% hinduistów (n = 5), 0,2% agnostyków (n = 3) i 0,5% innych (n = 6). Jeszcze trzeba wspomnieć o sintoizmie, który nie przez wszystkich jest uważany za religię… . W prezentowanym badaniu osób bezwyznaniowych było nieco więcej niż chrześcijan, muzułmanów – znacznie więcej niż chrześcijan. Proporcje ogółu populacji w przytoczonych badaniach są inne : 84% ludzi religijnych, czyli jakby nie patrzeć wychodzi mi, że niereligijnych jest 16%. Gdzie rzetelność badań? Ktoś się tu zna na badaniach statystycznych? Coś nie tak jest z tą próbą badawczą…. poza tym metoda jaką badacze użyli do badań na temat postaw jest dość kontrowersyjna. /może bardziej trafnym byłby eksperyment badawczy. Mam też wątpliwości dotyczące próby kontrolnej. Już nie wspomnę o pedagogicznym ujęciu – do takich wyższych postaw należy po prostu dorosnąć…..

    • Crazy Nauka

      Błąd – dla wyników badania nie ma znaczenia procentowy udział religii w populacji.
      Próba jest wystarczająco duża, a udział głównych religii w niej również wystarczający.
      W wynikach badacze napisali, że nie ma różnic w badanych wskaźnikach między religiami czyli nie jest istotne, czy więcej było chrześcijan czy muzułmanów.
      Metoda użyta do badań jest powszechnie uznawana.
      Co do pedagogicznego ujęcia – nie bardzo rozumiem. Co jest “wyższą postawą”?

      • Tesia

        Iska chyba wychodzi z założenia że wartości takie jak hojność, czy poczucie sprawiedliwości mogą być wyłącznie nabyte w procesie wychowawczym. Imho to oczywista bzdura – w procesie wychowawczym premiujemy lub ganimy skłonność do konkretnych cech, którą każdy człowiek posiada już w momencie narodzin. A że z badania wynikło że wbrew powszechnemu przekonaniu, wychowanie w religii podkręca raczej nie hojność i wyrozumiałość, a skąpstwo i chęć karania – to już swoją drogą…

    • Eryk Szwarc

      0,4% hinduistów w populacji globalnej? Przecież ich jest prawie miliard. Niech nawet będzie ich 500mln to nijak ma się do 0,4%.

  3. Paweł Solarz

    Nie jest to pierwszy artykuł w którym czuć, że nawet nie staracie się napisać go obiektywnie przez co macie tę całą bezsensowną dyskusję z masą katolików. Moglibyście oznaczać takie teksty, że są napisane pod wpływem emocji, by każdemu zapaliła się od razu czerwona lampka, a nie czytam z nadzieją na bezstronne opracowanie, a tu wyskakuje mi “Aniołek?” niczym z Faktu. Przy szczepionkach to samo (mimo, że przyznaję wam rację ze słusznością szczepień). Pewnie jeszcze kilka takich artykułów by się znalazło. Ba! Strzelam w ciemno, że większość o zmianach klimatycznych.

    Co do samych wyników badań zastrzeżeń nie mam, jeśli oczywiście nic w waszym streszczeniu nie jest przekłamane. Aż tak mnie to nie interesuje, by czytać w jaki sposób przeprowadzone zostały badania i czy w tłumaczeniu was też emocje nie poniosły. Bardziej bym się czepiał waszych wniosków, ale widać dlaczego są takie, a nie inne (czytaj wyżej).

    Mam nadzieję, że doczekam się jakiejś odpowiedzi 😉

    • Crazy Nauka

      Artykuł jest napisany obiektywnie, wnioski nie są nasze, a pochodzą od autorów pracy. Nie widzę tu niczego, co zostałoby niewłaściwie napisane.
      Ilustracja? Rozumiem, że najlepszy byłby biały kwadrat na białym tle?

      • Paweł Solarz

        Przeczytajcie sobie dokładnie pierwsze i ostatnie zdanie waszego tekstu. Wygląda to tak jakbyście stworzyli tezę i potem ją obalili. No ale dobra, skoro macie takie wnioski to z ciekawości przeczytałem podsumowanie autorów pracy i niestety nie spotkałem się z żadnym takim stwierdzeniem. Błąd w tłumaczeniu? Czy może powołujecie się na jakieś inne badania? Poproszę cytat z ich pracy, że ludzie religijni uważają się za lepszych, lub że są intuicyjnie uważani za lepszych.

        Jedyne co można uznać za podobne to “While it is generally accepted that religion contours people’s moral judgments and prosocial behavior”, ale się chyba trochę zagalopowaliście w tłumaczeniu jeśli ta wasza teza i jej obalenie jest z podsumowania pracy.

        Co do obrazka to nie chodzi mi o jego wygląd tylko podpis i nie rozumiem co robi tutaj ta wasza zwykła chamska prowokacyjna odpowiedź. Takie podpisy pod zdjęciami macie w gazetach pokroju Faktu, aż tak was to stwierdzenie boli, że musicie atakować?

        • Crazy Nauka

          Wiesz, nie bardzo mi się chce rozmawiać na poziomie “wasza zwykła chamska prowokacyjna odpowiedź”. Nie potrafisz normalnie – zniknij. Tak po prostu. My Cie nie obrażamy i oczekujemy tego samego. To minimum, by dyskutować.

          • Paweł S.

            “Rozumiem, że najlepszy byłby biały kwadrat na białym tle?” To ciekawe czemu służy to zdanie? Nie dość, że co do samego obrazka nie miałem zastrzeżeń, to zamiast zwyczajnie zapytać o co mi chodzi, to rzucacie jakieś nic nie wnoszące do dyskusji porównanie do totalnej skrajności. Brzmi to co najmniej jakbyście szufladkowali mnie do skrajnych konserwatystów co raczej przyjemności mi nie sprawia. W tym momencie nie wiem gdzie znajduje się wasze minimum do rozmowy.

      • Franciszek

        hah te badania zostały nie rzetelnie przeprowadzone 🙂 Zobaczcie na ich strone

  4. Alex

    Każda religia ma swoje zasady i swoją definicję na to, co jest moralne a co nie, a także swoje widzenie jaka ma być kara na jaką sytuację. Więc to całe badanie nie ma konkretnych podstaw na przedstawienie swojej tezy ze względu na zbyt duże różnice religijne, a tym samym kulturowe. Najlepiej zrobić badania w Europie zwracając także uwagę po jakim wykształceniu są rodzice, bo inaczej podchodzi do życia i religii prosty człowiek, a inaczej wykształcony.

    • Alex

      W Europie ponieważ większość ludzi wierzących to katolicy.

  5. Poganka

    Jestem głęboko wierzącą w rozum ateistką, ale to badanie śmierdzi jak psu jajca – czyli udowadnia tylko to, co chce udowodnić zlecający badanie (metoda badawcza mnie wogóle nie przekonała). Ja zaryzykowałabym stwierdzenie, że moralność nie ma nic wspólnego z religijnością.

      • Franciszek

        Tak, te badania zostały nie rzetelnie przeprowadzone, ale jest dużo badań które wskażują ze religijni ludzie popelniają mniej przestępstw i samobójstw i mają lepsze samopoczucie

  6. wiast

    Piszecie, że wynik w rozdawnictwie naklejek nie zależał od kraju, ani rodzaju religii. Z angielskiej treści artykułu oraz prezentowanych tam wykresów wynika coś zupełnie przeciwnego. Wynik ZALEŻAŁ od kraju i zamożności rodziny, a chrześcijańskie dzieci, jeśli chodzi o altruizm, wypadały mniej więcej w połowie między wychowanymi w ateizmie i w islamie. I to by się zgadzało z moimi nie-naukowymi obserwacjami, że rzeczywiście często ateiści w swoim zachowaniu są bardziej chrześcijańscy od deklarujących się jako wyznawcy Chrystusa, ale muzułmanie przejawiają raczej skłonności skrajnie aspołeczne, niż altruistyczne. Szkoda że na skali porównawczej brakuje żydów, buddystów i hinduistów, można by coś więcej wywnioskować z porównania.

    A co do tytułowego zdjęcia, bardziej by pasowały jakieś tłumy modlących się muzułmanów, skoro jeszcze jaskrawiej przejawili prezentowane cechy (przynajmniej jeśli chodzi o pierwotny artykuł, a nie Waszą jego interpretację).

  7. Magda Lena Kortas

    Nie łączyłabym chrześcijan jako całości. Prawosławni, katolicy i protestanci mają inne podejście do religii i wychowania, życia.

  8. Alicja Grabska

    Ciekawe ile z usuniętych komentarzy pochodziło od ludzi uważających się za religijnych…

  9. Maja Maćkowiak-Pawłowska

    Statystycznie wygląda to marnie. 1170 dzieci z sześciu krajów, sześciu
    grup wyznaniowych w wieku od 5-12 lat. Bez dokładnie wyznaczonej
    niepewności pomiaru powiedziałabym, że nic nie pokazuje ten artykuł albo wręcz pokaże co tylko autor zechce.

  10. stdmat

    Jako matematyk stwierdzam, że te badania nie dowodzą niczego poza głupotą socjologów. Jak chcę zbadać czy A wpływa na B to dobieram tak próbę aby poza zmienną A reszta była w miarę taka sama. Czyli jak biorę dzieci ateistów z zamożnych i wykształconych rodzin to religijnych dobieram identycznie bo istnieje prawdopodobieństwo (moim zdaniem niemałe), że zamożność czy wykształcenie rodziców ma wpływ na altruizm ich dzieci. A tutaj co zrobiono? Wzięto Arabów z Jordanii, Murzynów z RPA i porównano z Kanadyjczykami. Ręce opadają.

  11. Franciszek

    Te badania zostały nierzetelnie przeprowadzone, zbadano tam ludzi z 6 krajów i dlatego nie wyszedł rzetelny wynik. Nawet na stronie o tych badaniach jest o tym napisane

Nie ma więcej wpisów