captcha image

A password will be e-mailed to you.

 

Rekonstrukcja Lucy Australopithecusa. Fot. Carlos Lorenzo

Rekonstrukcja Lucy Australopithecusa. Fot. Carlos Lorenzo

Lucy Australopithecus – nasz przodek czy przypadkowy hominid? Najsłynniejsza przedstawicielka gatunku Australopithecus afarensis, żyła 3,2 mln lat temu i była jednym z pierwszych przedstawicieli linii człowiekowatych, którzy chodzili na dwóch nogach. O tym, że tak było w istocie, zadecydowała jedna jedyna kość śródstopia.

Kim jest Lucy Australopithecus? Australopithecus afarenis znaczy dosłownie „małpa południowa z Afaru“. To dobre określenie, bo Lucy była faktycznie bardzo małpia. Miała około metra wzrostu, krępą budowę ciała i niewielki mózg o objętości około 500 cm sześc., w zasadzie niewiele większy od mózgu szympansa (dla porównania mózg człowieka współczesnego ma około 1350 cm sześc. objętości). Potrafiła chodzić na dwóch nogach, jednak to umieją również dzisiejsze szympansy. Istotą było to, że spędzała tak większość swojego czasu i że kości jej stopy były przystosowane do takiego stylu poruszania się. A to już istotna cecha z punktu widzenia ewolucji człowieka.

kim jest Lucy Australopithecus? Rys. Google

Kim jest Lucy Australopithecus? Rys. Google

Skamieniałe szczątki Lucy antropolodzy odkopali 24 listopada 1974 roku we wschodniej Etiopii – stąd dzisiejszy Google doodle upamiętniający 41 rocznicę tego odkrycia. Do naszych czasów zachowało się aż 40 proc. jej szkieletu. Kości były w tak dobrym stanie, że zachwyciły badaczy. Ponieważ należały do samicy, nadano jej imię Lucy, do czego zainspirowała naukowców piosenka Beatlesów „Lucy in the Sky with Diamonds”, której podczas wykopalisk często słuchała cała ekipa. Lucy niebawem okrzyknięto „pramatką Ewą”, a antropolodzy włączyli australopiteki do drzewa genealogicznego człowieka.

Czy słusznie? Nie wszyscy zgadzają się z taką wersją wydarzeń. Spór dotyczący tego, kim jest Lucy Australopithecus nadal trwa. Zdaniem Robina Dunbara, autora wydanej niedawno książki „Człowiek. Biografia”, nie można wywieść linii genealogicznej człowieka od australopiteków – prymitywnych i bardzo małpich roślinożerców z niewielkim mózgiem, których kilka gatunków chodziło po Ziemi od 5,5 mln lat temu do 1,8 mln lat temu. Wyginęli, nie mogąc się przystosować do ochłodzenia klimatu, a ich miejsce zajęli w Afryce niespełna 2 mln lat temu pierwsi przedstawiciele rodzaju Homo: Homo ergaster, Homo erectus (niektórzy zaliczają do nich również gatunek Homo habilis, jednak najnowsze badania sugerują, że był to jeszcze jeden z przedstawicieli australopiteków).

Kopia szkieletu Lucy Australopithecus. Fot. Tom

Kopia szkieletu Lucy Australopithecus. Fot. Tom

Gatunek, do którego należała Lucy, żył między 3,7 a 2,9 mln lat temu. Badacze przez jakiś czas kłócili się, czy Lucy Australopithecus była rzeczywiście istotą dwunożną, czy też wszechstronnym czworonożnym stworzeniem dzielącym czas między wspinaczkę po drzewach i przechadzki po ziemi. Sprawę powinien przesądzić wygląd kości śródstopia, jednak jak złość ich akurat brakowało w pierwotnych wykopaliskach. Kluczową kość udało się odkopać dopiero w 2011 roku na tym samym stanowisku co szkielet Lucy – w miejscowości Hadar w regionie Afar we wschodniej Etiopii (stąd nazwa „afarensis”).

Cenna skamielina pochodziła sprzed 3,2 mln lat (czyli z tego samego okresu co szkielet Lucy Australopithecus) i była to kość prowadząca do czwartego palca u nogi. Istotne było to, że bardzo różniła się od swoich małpich odpowiedników: opadała pod ostrym kątem od podstawy śródstopia ku palcom, a jej dwa końce były skręcone w stosunku do siebie. Świadczyło to o tym, że stopa Lucy miała łukowato wysklepione podbicie, a więc przystosowanie do chodu dwunożnego w stylu Homo sapiens.

Małpy człekokształtne nie mają tak ukształtowanych sklepień stóp, dzięki czemu są one bardziej giętkie od stóp ludzkich. Do tego są wyposażone w przeciwstawny paluch, by zwierzęta mogły się wspinać na drzewa i chwytać nimi przedmioty. Takich palców u Lucy Australopithecus nie stwierdzono. Odkryte w 2011 roku kości potwierdziły, że jej stopa wyposażona była w „ludzko” wysklepione podbicie. To z kolei amortyzowało skutecznie wstrząsy przy chodzie dwunożnym. A to, zdaniem wielu antropologów dowiodło, iż ten australopitek był naszym przodkiem. Czy dowiemy się kim jest Lucy Australopithecus? Tego być może dowiodą w końcu badania.

 

Czego u nas szukaliście?

Nie ma więcej wpisów