captcha image

A password will be e-mailed to you.

Jak to się dzieje, że mimo 60 lat na rynku klocki LEGO wcale się nie starzeją i wciąż są przedmiotem pożądania dzieci i wielu (naprawdę wielu) dorosłych? Oto historia najsłynniejszych klocków na świecie. A, i nie jest to wpis sponsorowany 🙂

Nie wiem jak Wy, ale ja bez cienia zażenowania mogę napisać, że lubię klocki [dopisek od redakcji: Ola i Piotrek też je uwielbiają!]. Lubię pomagać swoim dzieciom w realizacji ich szalonych pomysłów, a na widok mnóstwa półek z pojedynczymi klocami w Legolandzie przecieram oczy ze zdumienia. Mój zachwyt nie byłby możliwy, gdyby w 1932 roku w duńskim Billbund produkcji drewnianych zabawek nie rozpoczął zdolny cieśla i stolarz, Ole Kirk Kristiansen.

I choć Kristiansen był wizjonerem, to nie sądzę, żeby przypuszczał, że po latach na jednego mieszkańca Ziemi statystycznie przypadać będą 62 klocki, które stworzył. Nie wiedział pewnie też, że firma, którą zaczynał wtedy budować, będzie tą, którą obok Apple’a będzie nazywać się kultową, co dość dobitnie podkreślają John Baichtal i Joe Meno tytułem swojej książki: The Cult of LEGO.

Jak uważają psycholodzy, określenie “kultowy” nie pojawia się tu wcale na wyrost. Jon Sutton, redaktor naczelny magazynu “The Psychologist”, podkreśla na swoim własnym przykładzie (z czym i ja się w pełni zgadzam), że zainteresowanie klockami nie przemija wraz z wyjściem z okresu dzieciństwa, ale zostaje z nami na zawsze. Kiedy zostajemy rodzicami, trudno czasem powiedzieć, kto jest bardziej zadowolony z LEGO: my czy nasze dzieci.

Na pytanie, „Co czyni LEGO wyjątkowym”, Sutton w swoim artykule When psychologists become builders odpowiada słowami, Davida Whitebreada z University of Cambridge. Psychologa, który jest również członkiem LEGO Learning Institute i uważa, że nie ma jednej rzeczy, które odróżnia klocki LEGO od innych. Ale zwraca uwagę, że w przeciwieństwie do innych zestawów „kreatywnych” tutaj nie potrzeba wielkich umiejętności „fizycznych”, żeby je złożyć. Dzięki temu można skupić się na rozwiązywaniu problemów i kreatywności. Łatwo jest coś zbudować, popsuć, przerobić itd.

Sutton cytuje też pisarza Curtisa Silvera, który dostrzega w LEGO dwie inne ważne cechy. Z jednej strony jest to nauka przejścia od chaosu do porządku, czyli sterty rozrzuconych klocków, którym przy pomocy instrukcji nadajemy formę. Z drugiej, świat setek różnych zestawów, różnych kolorów uczy łamać reguły. Trudno się z tym nie zgodzić: Moje dziecko pojemnik z przegródkami na wkręty przeznaczyło na organizer dla ludzików LEGO. Najpierw złożone, potem rozebrane na części składowe, teraz są budulcem dla nowych, łamiących pierwotną formę postaci.

Taki proces zabawy, który angażuje obydwie półkule, jest ciekawy zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Budowanie z instrukcją jest dla mózgu jak krzyżówka, angażuje naszą logikę. Potem przychodzi czas na kreatywność. Tym, co powstanie, można się zacząć bawić, ale równie dobrze można zburzyć, by stworzyć coś innego.
Nie bez powodu specjalne zestawy LEGO Serious Play, wykorzystywane są przez specjalistów (psychologów, trenerów) podczas zajęć zarówno z dziećmi, jak i z dorosłymi, którzy klockami opowiadają swoje historie.

A teraz zabieram Was do historii LEGO!

1934 Ole Kirk Kristiansen nadaje swojej firmie nazwę̨ LEGO, łącząc dwa duńskie słowa „Leg Godt”, które oznaczają̨ „baw się dobrze”. Produkuje w tym początkowym okresie drewniane samochody, pociągi, jojo, przeznaczone dla najmłodszych „mobile” i… przydatne w każdym gospodarstwie drabiny czy deski do prasowania.

1946 Ole Kirk Kristiansen jest wizjonerem. Przyszłość zabawek widzi w tworzywach sztucznych. Dlatego też zamawia w Wielkiej Brytanii pierwszą wtryskarkę̨
do formowania tworzyw sztucznych.

Jego synowie widzą w nowej technologii coś, co może zrujnować nie tylko ich biznes. Godtfred Kirk Christiansen (podobnie jak jego ojciec był ochrzczony jako Kristiansen, ale używał wyłącznie pisowni Christiansen – podwójna pisownia nazwiska była normalną praktyką w tej rodzinie) w jednym z wywiadów z 1949 powiedział, że „z plastiku można robić ładne rzeczy – ale drewno jest mocniejszym materiałem”. Chciał zmienić decyzję ojca, który na jego namowy odpowiedział: „Brak wam wiary? Czy nie widzicie, że jeśli odpowiednio do tego podejdziemy, to cały świat będzie kupował nasze klocki?”.Ojciec nie mylił się. W samym tylko 2015 roku grupa LEGO sprzedała około 72 miliardy klocków. A o tym, że Godtfred był w błędzie, wie każdy rodzic, który nocą wdepnął w nieuprzątnięte przez dzieci klocki. Zresztą LEGO są bardzo wytrzymałe, a w procesie produkcji poddawane są różnorakim testom. Jednym z nich jest test sprawdzający, czy klocek nie rozpadnie się podczas zabawy. Polega on na zrzuceniu na niego metalowej sztaby o masie 15 kg.

1949 Choć produkcja plastikowych zabawek zaczęła się od rybki, to Kristiansen przez cały czas zdawał sobie sprawę, że drewniane klocki, choć bardzo lubiane przez dzieci, mają wadę: są płaskie i ułożone z nich konstrukcje zbyt łatwo się psują. Tak powstały pierwsze klocki z wypustkami, które zostały nazwane Automatic Binding Bricks (klocki samołączące).

Dostępne były w różnych wielkościach i pięciu kolorach: białym, czerwonym, żółtym, niebieskim i zielonym. Można je było łączyć nawet z drzwiami i oknami, ale to jeszcze nie były TE klocki LEGO, które dziś dostępne są w 60 kolorach i 3700 różnych wzorach.

1953 Automatic Binding Bricks zmieniły nazwę̨ na LEGO Mursten (klocki LEGO), a słowo „LEGO” zaczęło być wytłaczane na spodzie każdego klocka.

1958 Powstaje LEGO System. Klocek otrzymuje finalny wygląd, a jego budowa zostaje opatentowana. Od tego momentu znajdujące się na górze wypustki otrzymują charakterystyczne logo, a klocek od dołu został wzbogacony w „rurkę”. Połączenie trzpieni, rurek i form do produkcji klocków o tolerancji rzędu 0,004 mm pozwoliło stworzyć system połączenia, które z jednej strony jest bardzo wytrzymałe, a z drugiej daje się łatwo rozebrać.

Czy wiecie, że 6 klocków 2×4 da się, jak to policzył w 2005 roku duński matematyk Søren Eilers, połączyć na 915,103,765 sposobów?

1962 Na rynek zostają̨ wprowadzone kółka, dzięki czemu w LEGO System in Play pojawia się̨ element ruchu. W 2015 roku produkcja opon do małych kółek dodawanych do zestawów przekracza 675 milionów sztuk, co sprawia, Grupa LEGO jest jednym z największych producentów opon na świecie 🙂

1964 Firma wprowadza pierwsze instrukcje, pokazujące jak krok po kroku, jak składać sprzedawane przez siebie zestawy.1968 W Billund powstaje pierwszy park rozrywki LEGOLAND. Oprócz lunaparku jest to miejsce, gdzie do dziś można zobaczyć jedne z największych budowli zrobionych z klocków. Króluje wśród nich wykonana przez Czechów w 2013 roku replika X-Wing Starfighter postawiona w kalifornijskim oddziale. Ma 13 metrów długości i waży 20 ton, czyli mniej więcej tyle co 4 słonie. Do jej skonstruowania użyto ponad 5,3 mln klocków, które przez 4 miesiące składały 32 osoby.

1968 Debiutują klocki dla najmłodszych, czyli dwa razy większe od zwykłych klocków Duplo. Co ciekawe, zanim ta wersja weszła do sprzedaży, firma testowała na różnych rynkach kilka innych, np. Lego Jumbo.

1977 Na rynek zostaje wprowadzona seria Technic, czyli zestawy dla starszych dzieci, które umożliwiają̨ budowę modeli z realistycznie działającymi przekładniami, silnikami czy nawet systemami pneumatycznymi. Pierwsze elementy z Techniców do „małych” zestawów trafią dopiero w 2000 roku, za sprawą serii Star Wars.
Najbardziej rozbudowanym zestawem z linii Technic jest wielka koparka górnicza składająca się z 3929 elementów.

 

1978 Właściciel LEGO i wnuk Ole Kirka, Kjeld Kirk Kristiansen (wrócił do pierwotnej pisowni nazwiska), wprowadza nowy model biznesowy, który nazywa „System within the System”. I choć to sformułowanie może brzmi jak masło maślane, to jego istotę de facto zna każdy, kto zna LEGO. Kristiansen w ten sposób nazwał coś, co dziś jest podstawą każdego katalogu firmy, czyli zestawy tematyczne. Pierwszymi „seriami” były LEGOLAND: Town, Castle i Space.

W zestawach pojawiają̨ się̨ minifigurki, a wraz z nimi zabawa 
w odgrywanie ról. Do 2014 roku łącznie wyprodukowano 4,5 mld ludzików LEGO.

Legoland Town to była pierwsza seria klocków, która z biegiem lat stała się LEGO Citi (1999). Ale miasto jako temat pojawiło się już znacznie wcześniej. Na fali gospodarczego boomu lat 50. i coraz większej liczby samochodów na duńskich ulicach firma wprowadziła w 1955 roku plan miasta jako uzupełnienie produktów System in Play. Na makiecie miasta, stworzonej we współpracy z Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, dzieci miały uczyć się zasad poruszania się po ulicach.

1984 Grupa LEGO rozpoczyna współpracę ze słynnym MIT Media Lab. Jej celem mają być badania, które pozwolą opracować nowe zestawy twórczo rozwijające inteligencję dzieci.

1998 Pierwszym, zupełnie nowym zestawem, będącym efektem tej współpracy była seria Mindstorms, która połączy programowalny mikrokomputer z klockami z serii Technic. Od tej pory z Lego można tworzyć roboty. Co ciekawe Mindstormsy dostępne są w dwóch wersjach: „sklepowej” oraz edukacyjnej i od lat są wykorzystywane na różnego rodzaju kursach programowania, a studenci uczelni technicznych zbudowane z nich roboty wystawiają do walk, niczym gladiatorów. Te zestawy kryją w sobie niesamowity potencjał. Kto by pomyślał, że z klocków da się zrobić np. drukarkę.

1999 Klocek LEGO otrzymuje tytuł „Zabawki stulecia”.
Duńska firma, równolegle do premiery kinowej pierwszej części Gwiezdnych wojen: Mroczne widmo, wprowadza na rynek pierwsze zestawy z serii Star Wars. Ta kolekcja zestawów staje się jedną z najbardziej rozbudowanych produkcji firmy.
W ciągu pierwszych 15 lat w ramach LEGO Star Wars powstało 300 zestawów, na których potrzeby stworzono ponad 600 unikalnych minifigurek. Jar Jar Binks, który pojawił się w 1999 roku, był pierwszą w historii LEGO minifigurką, która ma inną głowę niż typowe ludziki.2014 Powstaje Lego Przygoda, pierwszy film, który przedstawia przygody ludzików LEGO w klockowym świecie. Przy okazji firma informuje, że od 1958 roku do tej pory wyprodukowała 650 miliardów klocków.

2015 Elementem produkowanym w największej liczbie sztuk w 2015 roku jest… okrągły klocek 1×1: około 2,4 miliarda w różnych kolorach. Niby dużo, ale jak ktoś wyliczył, by dosięgnąć Księżyca, trzeba by ułożyć wieżę z 40 miliardów zwykłych klocków.

2017 Do tego roku dwa największe zestawy, jakie na przestrzeni lat można było kupić, pochodziły z kolekcji Star Wars. Były nimi Gwiazda Śmierci i kolekcjonerski Sokół Millenium (5195 klocków). W grudniu 2017 roku obydwa zestawy zostały zdetronizowane przez nową edycję Millenium Falcona. Nowy Sokół składa się z 7500 elementów i po złożeniu ma 84 cm długości, 56 cm szerokości i 21 cm wysokości.

Jeśli zainteresowała Was historia najsłynniejszych klocków świata, to po jeszcze więcej odsyłam do źródeł, z których sam korzystałem: rocznicowej strony Explore the LEGO history oraz portalu Brickfetish.

Zdjęcia: LEGO

Nie ma więcej wpisów