Aleksandra Stanisławska
Badania pokazują, że istnieje grupa ryb zdolnych do poruszania się po lądzie, tyle że do tej pory tylko jednego z jej przedstawicieli przyłapano na tej czynności.
Powszechnie wiadomo, że historia „ryb z nogami”, które jako „ryby Darwina” stały się symbolem ewolucji, to zamierzchłe czasy. Około 400 milionów lat temu ryby mięśniopłetwe przystosowały się do oddychania powietrzem atmosferycznym na mulistych płyciznach, dzięki czemu zyskały przewagę ewolucyjną w zajmowaniu nowych terytoriów. Swoje kroki na lądzie postawiła wówczas najstarsza znana nauce istota czworonożna, której tropy odkryli polscy naukowcy pod Kielcami (byliśmy tam i oglądaliśmy te tropy). Była to forma pośrednia pomiędzy rybami a płazami. Można by pomyśleć, że było, minęło, a ewolucja poszła dalej i dziś nikt, kto jest rybą, raczej nie zawraca sobie głowy wykształcaniem nóg…
A figa! Ewolucja wciąż zachodzi i kolejne gatunki zyskują przystosowania pozwalające im zajmować nowe tereny. Tak jest na przykład z niepozorną (do 2,8 cm długości) rybką o nazwie Cryptotora thamicola, która żyje sobie w wartkich strumieniach płynących przez jaskinie w północno-zachodniej Tajlandii. Nie byłoby w niej nic dziwnego, gdyby nie to, że – przezwyciężając problem z oddychaniem powietrzem atmosferycznym – potrafi – jak opisali naukowcy w 2016 roku – wspinać się po skałach. Dzięki temu może przemieszczać się pomiędzy odseparowanymi od siebie strumieniami i zbiornikami. Jest w stanie dość zręcznie poruszać się nawet w górę wodospadów, w miarę wahań poziomu wody w porze suchej. Dzięki swoim nietypowym dla ryb zdolnościom może dostać się do bogatych w tlen strumieni, do których inne ryby nie mają dostępu.
Rybka ta należy do przylgowatych, rodziny ryb karpiokształtnych, która obejmuje również ponad sto gatunków żyjących w Azji Południowo-Wschodniej. Choć tylko u Cryptotora thamicola zaobserwowano zdolność chodzenia po lądzie, to jednak najnowsze badania pokazują, że co najmniej 10 innych gatunków przylgowatych miałoby taką możliwość, bo dysponuje podobnymi cechami anatomicznymi co Cryptotora thamicola.
Badania szkieletów blisko 30 gatunków z rodziny przylgowatych przeprowadził zespół naukowców z Florida Museum of Natural History, New Jersey Institute of Technology, Louisiana State University i Maejo University w Tajlandii. Opisy badań ukazały się m.in. w piśmie „Journal of Morphology” oraz na stronie Florida Museum of Natural History, którego przedstawiciel, Zachary Randall, zdołał nawet sfilmować i sfotografować rzadki okaz Cryptotora thamicola w akcji, czyli podczas wędrówki po skałach czy przywierania do dna szybko płynącego strumienia.
Analizy pokazały, że oprócz Cryptotora thamicola co najmniej 10 innych gatunków przylgowatych ma charakterystyczną, masywną budowę obręczy biodrowej. U zwierząt tych badacze zidentyfikowali połączenie płetwy brzusznej z kręgosłupem, które nie występuje u większości ryb. To właśnie ono pozwala niespełna 3-centymetrowej rybce chodzić po lądzie.
Naukowcy przeprowadzili badania za pomocą tomografii komputerowej, wykonali analizę DNA i doszli do wniosku, że wzmocniona obręcz biodrowa u niektórych przylgowatych to efekt ewolucyjnej presji środowiska, czyli przystosowania się ryb do życia w szybko płynących strumieniach. Cecha ta pojawiła się u różnych gatunków kilkakrotnie, niezależnie od siebie, i jest przekazywana genetycznie.
Powiększone żebra i silne mięśnie stabilizujące pozwalają Cryptotora thamicola poruszać się po skałach ruchami jak salamandra. U innych gatunków o podobnej budowie mogłyby pozwolić na to samo. Na co więc jeszcze czekają? ?
You must be logged in to post a comment.