captcha image

A password will be e-mailed to you.
Apollo 11 - klasyczna pożywka dla teorii spiskowych

Apollo 11 – klasyczna pożywka dla teorii spiskowych

Są z nami od zawsze. Teorie spiskowe, które zakładają, że ktoś (zwykle jakaś grupa) działają w tajemnicy na swoją korzyść i zazwyczaj czyjąś niekorzyść. Co prawda starzeją się, ale na ich miejsce zaraz powstają nowe. Mało kto traktuje dziś z pełną powagą „Protokoły Mędrców Syjonu” czy wierzy, że Paul Paul McCartney w 1966 roku został zastąpiony sobowtórem. Za to na fali popularności znajdują się (wciąż) teorie o zamachach 11 września przeprowadzonych przez rząd USA, nieskuteczności i/lub szkodliwości szczepionek czy (tak, już) zamachach w Bostonie przygotowanych przez ekipę Obamy.

Człowiek na dachu - jedna z teorii spiskowych dotyczących zamachu w Bostonie

Człowiek na dachu – jedna z teorii spiskowych dotyczących zamachu w Bostonie. Fot. nydailynews.com

Przez wiele lat ludzi wierzących w teorie spiskowe nie traktowano poważnie. Uważano ich za paranoików i półgłówków, a psycholodzy nawet nie schylali się, by porządnie zbadać skąd właściwie tak duża popularność tej szczególnej mitologii spisków.

Sprawę zaczęto brać na serio być może dopiero dzięki internetowi. To w sieci teorie spiskowe nabrały rumieńców i wagi. Rodzą się z błyskawicznej komunikacji na Facebooku czy Twitterze i rosną na forach dyskusyjnych lub fanpagach.

Co udało się wyśledzić socjologom i psychologom? Na przykład to, że ludzie, którzy wierzą w jedną teorię spiskową są bardziej skłonni uznać za prawdziwe również inne. Wygląda więc na to, że chodzi tu raczej o pewien typ patrzenia na świat, niż po prostu uznanie argumentów dotyczących pojedynczej sprawy. Ale bliższe spojrzenie pokazało coś jeszcze ciekawszego.

Otóż wiara nie słabnie, jeśli dwie teorie spiskowe wzajemnie się wykluczają. Badacze z brytyjskiego University of Kent stwierdzili, że ci sami ludzie wierzą w to, że Osama Bin Laden nadal żyje oraz w to, że był już martwy, gdy do jego kryjówki przybył oddział specjalny. Bez sensu? Nie, jeśli uznamy, że wiara w teorie spiskowe wynika raczej z poglądów wyższego rzędu.

To co usystematyzowali brytyjscy badacze potwierdza się też na naszym fanpage’u. W komentarzach często pojawiają się ludzie, którzy posługują się pewnym pakietem poglądów. Często to na przykład zestaw „szczepionki to zło”, „GMO szkodzi ludziom”, „homeopatia działa”. Żaden z tych poglądów nie znajduje potwierdzenia naukowego, nieliczne prace popierające te tezy są albo już obalone, albo nie znajdują potwierdzenia skonfrontowane z szerszymi badaniami. Ale (i tu znowu ukłon w stronę University of Kent) to przecież nic dziwnego, bo brak potwierdzenia naukowego to zmowa.

Ten konflikt między nauką a wiarą w teorie spiskowe potwierdzają badania opublikowane w Psychological Science. Wnioski z tej pracy nie mogą bezpośrednio odnosić się do całej populacji, ale widać tam niepokojącą tendencję – im ktoś bardziej skłonny do wiary w teorie spiskowe, tym mniej chętnie przyjmuje do wiadomości naukowe fakty (również te niezwiązane z teoriami spiskowymi).

Skąd jednak w ogóle skłonność do wiary w światowe spiski? Być może da się ją wyjaśnić naturalną skłonnością ludzkiego mózgu do poszukiwania reguł nawet tam, gdzie ich nie ma. Efektem jest choćby zjawisko zwane w psychologii podstawowym błędem atrybucji. Chodzi o to, że naturalnie jesteśmy skłonni wyjaśniać zachowania innych ich cechami charakteru i świadomymi decyzjami nie doceniając wpływów zewnętrznych i przypadku. Czyli jeśli ktoś nas potrąci w korytarzu, to pewnie zrobił to specjalnie i miał coś złego na myśli.

Na tej samej zasadzie katastrofę będącą splotem przypadków, błędnych decyzji chwili czy warunków zewnętrznych łatwiej nam jest oswoić jeśli założymy, że jej przyczyną było celowe działanie – zamach czy karygodna beztroska jednego człowieka. Nawet faktyczne zamachy staramy się w naszych głowach „uporządkować” nadając im coś na kształt wyższego sensu i wplatając je w skomplikowane schematy, za pomocą których nasz mózg porządkuje świat. Takie działanie umysłu jest bardzo cenne jeśli chodzi o porządkowanie świata i zapewne stało się ono jednym z motorów napędowych cywilizacji. Trzeba jednak uważać i nie dać się tej naturalnej tendencji zaprowadzić na manowce.

Tekst powstał m.in. na podstawie Scientific American

Czego u nas szukaliście?

3 4 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

32 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Ridd
Ridd
10 lat temu

Jakos cisza. A spodziewalem sie goracej dyskusji.

Ridd
Ridd
10 lat temu

Wiec wedlug mnie, wszystko ale to absolutnie wszystko co dzieje sie wokol mnie ( was takze ) nie jest dzielem przypadku. Wszystko jest sarannie wyrezyserowane w taki sposob abyscie sie zaczeli bac. Co sie dzieje ostatnio z waszymi umyslamii kiedy slyszycie o Koreii, wczesniej o Iraku. Jeszcze wczesniej jak bardzo wystraszyliscie sie kiedy media pokazaly 2 samoloty rozbijajace sie o WTC ?? Wszyscy wtedy pomysleli tylko jedno …. WOJNA !!! To slowo napedza wszystkich strachem a strach zmusza ludzi do robienia irracjonalnych rzeczy i sluchania sugestii innych, wladnych , tych ktorzy mysla za Was. Otworzcie oczy 😉 Waracajac do tematu.… Czytaj więcej »

Ridd
Ridd
Reply to  Piotr Stanisławski
10 lat temu

media .. to tylko media …… manipulacja ludzmi .. prostym przykladem jest sluchowisko ”Wojna swiatow” Przygotowane ono zostało przez Orsona Wellesa i Mercury Theatre jako część serii słuchowisk “na żywo” emitowanych przez stację CBS w święto Halloween 30 października 1938 roku. Przedstawienie to, w atmosferze napięcia społecznego i wzrostu poczucia zagrożenia poprzedzającego II wojnę światową, zostało potraktowane przez radiosłuchaczy jako faktoid – rzeczywisty reportaż inwazji Marsjan na Ziemię, który wzbudził prawdziwą panikę wśród wielu mieszkańców New Jersey.

Ridd
Ridd
Reply to  Piotr Stanisławski
10 lat temu

a kto kieruje tym wszystkim ?? hmmm mysle ze nigdy sie nie dowiemy ….

antyszwed
antyszwed
10 lat temu

najlepsza w PL audycja o spiskach, polecam http://teoriachaosu.com.pl/

Tomasz Trela
Tomasz Trela
9 lat temu

Mnie zawsze interesuje w teoriach jedno: które są prawdziwie wymyślone, a które są faktami, ale jakieś środowiska cenzurują informacje, albo wysyłają setki innych informacji aby stłumić siłę rażenia jakiejś teorii.

Tomasz Trela
Tomasz Trela
9 lat temu

Mnie zawsze interesuje w teoriach jedno: które są prawdziwie wymyślone, a które są faktami, ale jakieś środowiska cenzurują informacje, albo wysyłają setki innych informacji aby stłumić siłę rażenia jakiejś teorii.

Izaak Hübner
Izaak Hübner
Reply to  Tomasz Trela
8 lat temu

im mniejszy iloraz inteligencji tym, większe prawdopodobieństwo, ze teoria spiskowa wyda się półgłówkowi prawdziwa. Co ciekawe, najwięcej w teorie spiskowe w Polsce wierzą narodowcy i korwinisci….

Tomasz Trela
Tomasz Trela
Reply to  Izaak Hübner
8 lat temu

Ależ jesteś mądry! Udowodnij że jakaś teoria spiskowa nie jest prawdziwa.

Izaak Hübner
Izaak Hübner
Reply to  Tomasz Trela
8 lat temu

Mam ważniejsze rzeczy do robienia niż edukowanie nic nieznaczącej niszy.

Tomasz Trela
Tomasz Trela
Reply to  Izaak Hübner
8 lat temu

Na tym się kończy dyskusja z takimi ludźmi jak ty. Brak argumentów. Obrażanie. Nic więcej. To takie typowe.

Izaak Hübner
Izaak Hübner
Reply to  Tomasz Trela
8 lat temu

Ale ja tu nie miałem zamiaru z Toba dyskutować, ja chciałem cię poprostu obrazić. Tyle.

Tomasz Trela
Tomasz Trela
Reply to  Izaak Hübner
8 lat temu

Tym bardziej udowadniasz swój debilizm.

Klaudia
Klaudia
Reply to  Izaak Hübner
8 lat temu

Typowe dla ludzi, którzy w nic nie wierzą tylko w to, że wiedzą najlepiej. ten typ głupoty jest najgorszy.

Klaudia
Klaudia
Reply to  Izaak Hübner
8 lat temu

iloraz inteligencji często nie ma nic wspólnego z mądrością i doświadczeniem, Jeszcze zalezy o ktora inteligencje Ci chodzi.
Głupota + inteligencja nic dobrego nie przynosi. Jeśli chcesz kogoś obrażać, wyjaśniać jakieś sprawy tym bardziej rangi Państwowej, naukowej czy kwestie wiary, to poświęć najpierw wystarczająco dużo czasu by zbadać każdą ze stron, przeanalizować argumenty, zajrzeć do wielu źródeł, wysłuchać ludzi albo poczytać jakieś mądre książki i wtedy uczciwie się wypowiadać.

sav7
sav7
9 lat temu

Skoro GMO nie jest złe, to jak wytłumaczyć alergie na coraz to nowsze produkty? Dziękuję.

sav7
sav7
9 lat temu

Skoro GMO nie jest złe, to jak wytłumaczyć alergie na coraz to nowsze produkty? Dziękuję.

Crazy Nauka
Crazy Nauka
Reply to  sav7
9 lat temu

Zapewne tłumaczenia mogą być różne, ale akurat GMO z całą pewnością nie ma tu nic do rzeczy. Modyfikacje genetyczne, jakim są poddawane rośliny nie powodują produkcji alergenów, na które mógłby reagować nasz układ odpornościowy.

Logik
Logik
Reply to  Crazy Nauka
7 lat temu

Bylibyście bardziej wiarygodni jakbyscie napisali ze nie stwierdzono dotychczas ze GMO szkodzi… bo to bylaby w 100% prawda (chyba, bo nie znam badań). Choć umieszczanie genu predatora (rosliny nie wydaja plonów, albo licencja nie pozwala ponownie siać – raczej obiektywnie dobre nie jest) Mówienie natomiast, że GMO nie jest złe (co by to nie znaczyło) – czyli jakby obiektywne stwierdzenie że coś jakieś jest bo tak sądzimy bo taki mamy dogmat – jest w 100% fałszem. Koniec. Zapraszam na wykłady z logiki.

Znafca
Znafca
Reply to  Crazy Nauka
7 lat temu

“Zapewne tłumaczenia mogą być różne, ale akurat GMO z całą pewnością nie ma tu nic do rzeczy.”
Bezpodstawne twierdzenie.aby to sprawdzić trzeba by przetestować nie tylko tryliony ale ilości substancji o wiele rzędów większe co jest fizyczną niemożliwością.Wiem że kłamać łatwo ale czy wam ktoś za to płaci?

Crazy Nauka
Crazy Nauka
Reply to  sav7
9 lat temu

Zapewne tłumaczenia mogą być różne, ale akurat GMO z całą pewnością nie ma tu nic do rzeczy. Modyfikacje genetyczne, jakim są poddawane rośliny nie powodują produkcji alergenów, na które mógłby reagować nasz układ odpornościowy.

Pompon
Pompon
7 lat temu

Już dawno zostało wyjaśnione, że ta audycja i panika nią wywołana to ściema, bo słuchała jej zaledwie garstka odbiorców 🙂

Andrzej Józefów
Andrzej Józefów
7 lat temu

przecież widać na kilometr że to troll:))

Znafca
Znafca
7 lat temu

Teorię spiskowe to głoszą rządy USA twierdzące że 2 samoloty rozwalą 3 wieżowce.Na szczęście nie jestem frajerem i w to nie wierzę.

Krzysztof Sowinski
Krzysztof Sowinski
5 lat temu

Pojecie “teorii spiskowej” wymyslilo CIA do zdyskredytowania osob zadajacych trudne pytanie dotyczace okolicznosci smierci J.K. Akcja okazala sie nadzwyczaj skuteczna. Udoskonalono metody. Wspolczesnie tego narzedzia uzywa wiele roznych podmiotow do stygmatyzowania oponentow. Tym pojeciem poslugfuje sie juz sa “lud”, ktory nawzajem sie cenzuruje. Hipotezy nawet te najbardziej nieprawdopodobne trzeba badac, a nie pietnowac. Wiele tzw. naukowych faktow, nie wytrzymuje np. proby falsyfikacji (dla przykladu jeszcze nie tak dawno np. uwazano, ze negowanie pozytywnego dzialania statyn za “spiskowa teorie”, dzis w wielu osrodkach dowiedziono, ze statyny to medyczna pomylka, malo tego oszustwo). Ustalmy nauka – to w znacznym stopniu takze walka… Czytaj więcej »

Crazy Nauka
Crazy Nauka
Reply to  Krzysztof Sowinski
5 lat temu

O, ciekawe – teoria spiskowa o teoriach spiskowych. To my, tradycyjnie, poprosimy jakieś dowody, fakty na poparcie tej opowieści.
Nauka bada hipotezy. Wiele okazuje się błędnych. Co nie przeszkadza niektórym ludziom nadal ich głosić i domagać się kolejnego i kolejnego sprawdzania, choć nic nowego nie wnoszą.
Co do Twojego “ustalmy”. Nie ustalimy, bo to nieprawda.

Fatal
Fatal
Reply to  Crazy Nauka
4 lat temu

O WTC – to nie teoria spiskowa , tylko fakty , nieudolnie nagrania , i wybuchy przy kontrolowanym wyburzeniu wierz. Widać na filmach YT Pierwszy z brzegu :

Polecam więcej materiałów nt.

Fatal
Fatal
Reply to  Fatal
4 lat temu

Tutaj “zawalenie:” WTC Tower 7 – podobno zniszczonej poprzez odłamki z dwóch wierz – ślepy zauważy że to wyburzenie

Crazy Nauka
Crazy Nauka
Reply to  Fatal
4 lat temu

Jesteś specjalistą od materiałów wybuchowych i wyburzeń?

Kamil
Kamil
4 lat temu

Drogi autorze, kto nigdy nie miewa wątpliwości, jest takim samym ignorantem, jak ten, kto wierzy ślepo w teorie spiskowe. Warto czasem być otwartym, bo nie wszystko, co “wyśmiewają autorytety” jest faktycznie teorią spiskową. Najprostszy przykład, to krążąca przez lata “teoria spiskowa” o tym że rzad USA podsłuchuje przywódców innych państw (jakże wyśmiewano Maxa Kolonko, gdy o tym mówił) aż nagle okazało się, ze to prawda. Podobnież teorie związane z 11 Września oraz pojmaniem i pogrzebem Bin Ladena – po tym, co działo się za czasów Nixona, trudno mieć ludziom za złe, że już nie ufają politykom, a zwłaszcza rzecznikom prasowym… Czytaj więcej »

Nie ma więcej wpisów
32
0
Would love your thoughts, please comment.x
%d bloggers like this: