captcha image

A password will be e-mailed to you.

Dlaczego po powrocie z zakupów – nawet jeśli nowe buty lekko uwierają, a smartfon robi jednak słabsze zdjęcia, niż zapowiadał sprzedawca – w końcu jednak dochodzimy do wniosku, że podjęliśmy najlepsze możliwe decyzje i jak lwy będziemy ich bronić przed cudzą krytyką? Odpowiada za to efekt wspierania decyzji.

Albo inny przykład: starannie wybraliśmy pensjonat w uroczym zakątku, który jednak okazuje się nie tak bardzo super, jak to wyglądało na zdjęciach. Wiele wskazuje na to, że będziemy starać się szukać pozytywów wakacyjnej sielanki, zamiast drążyć drobne (a niekiedy i większe) niedociągnięcia.

Witamy w szóstej już części naszego cyklu o heurystykach (czyli skrótach myślowych) i błędach poznawczych (linki do pozostałych części znajdziecie pod tym artykułem).

Moje jest lepsze

Efekt wspierania decyzji to jeden z błędów poznawczych, który pozwala nam lepiej poczuć się ze sobą. To dlatego – kiedy już podejmiemy jakąś decyzję – uważamy, że postąpiliśmy słusznie, mimo że nie wiemy, jakie byłyby skutki podjęcia innej decyzji.

Jeśli wybraliśmy opcję A zamiast opcji B, to prawdopodobnie zignorujemy lub zbagatelizujemy wady opcji A. Jednocześnie wzmocnimy lub przypiszemy negatywne cechy odrzuconej opcji B. Na przykład, wybieramy między dwiema parami butów sportowych. Mimo że wybrana para A okazuje się nieco ciaśniejsza, zaś odrzucona opcja B pasowała idealnie, to zapamiętujemy wybraną parę A jako świetnie dopasowaną, podczas gdy odrzuconą parę B będziemy fałszywie wspominać jako nieco ciaśniejszą.

Pamięć zniekształca rzeczywistość

Kiedy po zakupie np. butów okazuje się, że wybrana przez nas para ma jakąś wcześniej niebraną pod uwagę zaletę, to w naszej pamięci ta zaleta zostanie utrwalona jako element, który PRZED zakupem pomógł nam podjąć decyzję o kupieniu tych, a nie innych butów.

Jednocześnie negatywne aspekty zostaną przez nas zapamiętywane jako część odrzuconej opcji.

I po co się tak oszukiwać?

1. Aby zredukować dysonans poznawczy:

Zmniejszamy nieprzyjemne napięcie psychiczne powstałe wskutek podjęcia niekoniecznie trafnej i korzystnej dla nas decyzji (np. wiążącej się z wysiłkiem lub dużymi wydatkami).

2. Aby lepiej się ze sobą poczuć:

Kiedy zapamiętujemy opcję, którą wybraliśmy, jako najlepszą, poprawiamy swoją samoocenę, utrwalając wizerunek siebie jako osoby podejmującej trafne decyzje.

Polecam Wam też pozostałe części naszego cyklu o heurystykach i błędach poznawczych:

O efekcie potwierdzenia

O efekcie autorytetu

O złudzeniu ponadprzeciętności

O pozornych korelacjach, czyli widzeniu związków tam, gdzie ich nie ma

O dostępności umysłowej


Nie jesteśmy portalem. To blog tworzony przez dwie osoby – Olę i Piotra (a ten tekst napisałam ja, Ola). Jeśli mój tekst Ci się spodobał, do czegoś się przydał lub coś wyjaśnił – to świetnie. Wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były rzetelne i jasne. Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę. Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy 🙂

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Nie ma więcej wpisów