Aleksandra Stanisławska
Gąsienice barciaka większego i wygryzione w plastikowej torbie dziury. Fot. Federica Bertocchini et al., 2017
Normalnie żyją w ulach, pasożytując na plastrach miodu. Ale nie pogardzą też plastikową przekąską. Czyżby gąsienice barciaka większego mogły się okazać zbawcami ludzkości?
Mało urodziwa gąsienica z gatunku barciak większy, zanim przekształci się w ćmę, potrafi nieźle narozrabiać w ulu, bezczelnie wyżerając plastry wosku. Z barciakiem zmagała się dr Federica Bertocchini, hiszpańska badaczka z Instytutu Biomedycyny i Biotechnologii na Uniwersytecie Kantabrii, a prywatnie właścicielka pasieki. Zwalczając te owady, pewnego razu zostawiła je na jakiś czas w plastikowej torbie. Kiedy ponownie do niej zajrzała, barciaków już tam nie było. Przegryzły torbę i pouciekały.
Zainspirowana tym zdarzeniem dr Bertocchini postanowiła sprawdzić, czy centymetrowej długości gąsienice tylko wygryzły sobie drogę do wolności, czy też potrafią strawić polietylen, z którego zrobiona była torba. Sprawdziła to, pozostawiając kilka z nich sam na sam z folią z polietylenu. Efekt? Owady powoli ją zjadły.
Dr Bertocchini podzieliła się swoimi obserwacjami z badaczami z University of Cambridge, a owocem tej współpracy jest niedawno opublikowana praca na temat zdolności barciaka większego do biodegradacji tworzyw sztucznych. Okazuje się, że enzymy wytwarzane w układzie pokarmowym tego owada radzą sobie z rozkładaniem polietylenu, ponieważ jest on strukturalnie podobny do wosku, którym na co dzień odżywiają się barciaki większe. Dr Bertocchini zaobserwowała, że sto gąsienic z tego gatunku w ciągu pół dnia zjadło ponad 90 miligramów, czyli ponad 3 proc. masy torby. To bardzo szybkie tempo.
Gąsienice barciaka większego jedzące plastikową torbę. Fot. Federica Bertocchini et al., 2017
Wsparcie tych owadów bardzo przydałoby nam się w rozgrywce z plastikowymi śmieciami, w których bez mała toniemy: raz użyte torby, jednorazowe talerzyki, wytłoczki z opakowań, butelki z nieodłącznymi zakrętkami. Co roku KAŻDY mieszkaniec Europy i Ameryki Północnej wytwarza średnio około 100 kg plastikowych śmieci, a wszyscy na świecie wytwarzamy ich ponad 340 mln ton. Odpady zawalają nawet oceany, na powierzchni których unosić się może nawet 100 mln ton plastiku.
Barciaki większe nie są pierwszymi organizmami, które potrafią rozłożyć plastik. Naukowcy znają już żywiące się tym materiałem bakterie, grzyby i larwy jednego z chrząszczy, ale barciaki osiągają najszybsze efekty z dotychczas obserwowanych.
Naukowcy nie chcą wykorzystywać do biodegradacji plastiku samych gąsienic, tylko „plastikożernych” enzymów wzorowanych na enzymach tych owadów. Teraz pracują nad sposobem wytwarzania ich na skalę przemysłową, tak by mogły rozkładać duże ilości plastikowych odpadów. Oby to nie była ślepa uliczka.
Polecamy też:
Dlaczego w USA zakazano kosmetyków z mikrogranulkami?
Hawaje zakazują używania toreb foliowych
Francja zabrania stosowania plastikowych talerzyków, sztućców i kubków
You must be logged in to post a comment.