captcha image

A password will be e-mailed to you.

Homo luzonensis to nowy gatunek człowieka, którego szczątki odnaleziono na Filipinach. Rozmiarami przypomina hobbita z Flores, również gatunek wyspiarski. Jeśli analiza DNA potwierdzi te wnioski, będzie to oznaczało, że rodzina nam się powiększa.

Kość śródstopia znaleziona w jaskini Callao. Źródło: Florent Détroit et al. / Nature

O jego istnieniu przez długi czas świadczyła jedna jedyna 6-centymetrowa kość stopy odnaleziona na filipińskiej wyspie Luzon. To dość mało, by zyskać pewność, iż rzeczywiście mamy do czynienia z nowym gatunkiem kopalnym. No, ale przecież podobnie było z człowiekiem z Denisowej Jaskini sprzed 40 tys. lat, którego zidentyfikowano w 2010 roku na podstawie jednej kości palca ręki (potem odkryto więcej szczątków przedstawicieli tego gatunku). Jednak w tamtym przypadku odkrycie potwierdziły badania DNA. W przypadku człowieka odnalezionego na Filipinach takiego luksusu niestety nie mamy, bo nie udało się z jego kości wyizolować DNA do analizy. Miejmy nadzieję, że badacze znajdą więcej starożytnych szczątków i dzięki badaniom DNA potwierdzą odkrycie nowego gatunku człowieka.

Dziwne kości

Po tych koniecznych zastrzeżeniach mogę przejść do zasadniczej historii odkrycia dokonanego na Filipinach, bo jest fascynująca. Niewielką kość śródstopia odnaleziono w 2007 roku w jaskini Callao na wyspie Luzon, największej w archipelagu Filipin. Najstarsze szczątki Homo sapiens, odkryte na pobliskiej wyspie Palawan, liczą 30-40 tys. lat, jednak wiek kości z jaskini Callao naukowcy oszacowali na 67 tys. lat (obliczono to metodą uranowo-torową).

To wprowadziło badaczy w konsternację. Zastanawiające były zwłaszcza niewielkie rozmiary kości śródstopia, co kierowało uwagę na odkrytego w 2004 roku hobbita z Flores (czyli Homo floresiensis). Gatunki wyspiarskie, żyjące w środowisku o ograniczonych zasobach, ulegają skarłowaceniu, co przydarzyło się właśnie człowiekowi z wyspy Flores. Być może w przypadku istot odkrytych w jaskini Callao było podobnie. Tym niemniej trudno ich było przyporządkować do konkretnego gatunku – badacze sądzili początkowo, że odkryli kolejnego przedstawiciela gatunku Homo floresiensis, ewentualnie Homo sapiens.

Na szczęście z pomocą przyszło kolejne odkrycie – 10 kwietnia 2019 w piśmie „Nature” zespół kierowany przez Armanda Mijares z Uniwersytetu Filipińskiego opisał 12 innych kości odkopanych w tej samej warstwie w jaskini Callao co kość śródstopia. Są to, należące do co najmniej trzech osób – dwóch dorosłych i dziecka – kości stopy, dłoni, część kości udowej i zęby.

Tym razem naukowcy nie mieli już wątpliwości, że odkryli nowy gatunek człowieka. Wszystkie skamieniałości mają niewielkie rozmiary, mają też wiele cech wspólnych z budową kości Homo sapiens, choć sporo je również od nich różni. Zęby przedtrzonowe są podobne zębów australopiteków i Homo erectus, a z kolei zęby trzonowe mają budowę zbliżoną do naszych. Kości palców stopy – paliczki – są bardziej zakrzywione niż nasze, co wskazuje na lepsze przystosowanie do wspinaczki. Podobne paliczki mieli przedstawiciele australopiteków, którzy żyli w Afryce 2-3 miliony lat temu.

Tratwą na Filipiny

Nowy gatunek hominina nazwano Homo luzonensis od nazwy wyspy, na której odkryto jego szczątki. Pozostaje pytanie: skąd się tam wziął? Do niedawna badacze sądzili, że dało się tam przedostać, przechodząc przez pomosty lądowe podczas ostatniej epoki lodowcowej, jednak hipoteza ta została ostatnio obalona dzięki badaniom, które dowiodły, że żaden z tych pomostów nigdy nie był ciągły.

Położenie jaskini Callao. Źródło: Florent Détroit et al. / Nature

Obecnie uważa się, że na Luzon ludzie przybyli na tratwach. Mogli pochodzić od Homo erectus, czyli pierwszych przedstawicieli rodzaju Homo, którzy z Afryki ponad milion lat temu przywędrowali do Azji, gdzie zasiedlili m.in. Chiny i Jawę. Homo sapiens pojawił się na tym kontynencie dużo później, bo dopiero 40-50 tys. lat temu, i niedługo potem stał się jedynym na Ziemi gatunkiem z rodzaju Homo. Wciąż się zastanawiam, jak okrutne musiały zajść okoliczności, by do tego doszło.  

Źródło

Nie ma więcej wpisów