Ig Noble 2021: nagrody dla orgazmów oczyszczających nos i nosorożców do góry nogami

Brody chroniące przed ciosami, seks skuteczny w oczyszczeniu zatok, najlepszy sposób na transport nosorożców, związki chemiczne emitowane przez kinomanów czy formy komunikacji między kotem a człowiekiem – to niektóre z prawdziwych i rzetelnych badań naukowych, nagrodzonych w 2021 roku Ig Noblami.

Ig Noble (czyli Ig Nobel Prizes) to nasze ulubione nagrody naukowe. Niekiedy uznawane są za „anty-Noble”, ale to określenie mocno nietrafione, bo nagrody te nikogo nie stygmatyzują ani nie wyśmiewają, a zdobywają je prawdziwi naukowcy prowadzący rzetelne badania naukowe, z prawdziwymi noblistami włącznie. Tyle, że słuchając o tych badaniach, trudno zachować poważny wyraz twarzy. I taka jest idea tego konkursu: nagradzane są odkrycia, które najpierw budzą śmiech, a dopiero potem refleksję. Zdarzają się również, choć coraz rzadziej, nagrody dla odkryć, których „nie da się lub nie powinno się powtarzać”.

Tegoroczna ceremonia rozdania Ig Nobli była, podobnie jak w ubiegłym roku, wydarzeniem internetowym, a szkoda, bo to, co się dzieje na żywo podczas tych widowisk w teatrze Sandersa na Uniwersytecie Harvarda, już samo w sobie zasługuje na specjalne wyróżnienie. To zasługa ich organizatora – magazynu „Annals of Improbable Research”, którego redaktorem, a zarazem cudownie niepoprawnym mistrzem ceremonii rozdania Ig Nobli jest Marc Abrahams. Zgodnie ze zwyczajem zwycięzcy otrzymują papierowe trofeum do samodzielnego złożenia oraz fałszywy banknot o wartości 10 bilionów dolarów z Zimbabwe.

Tu można obejrzeć całe tegoroczne show:

Medycyna

Tegoroczny Ig Nobel w dziedzinie medycyny trafił do zespołu badaczy pod kierownictwem Niemca Olcaya Cema Buluta, który odkrył, że seks może pomóc udrożnić nos, ale tylko wtedy, kiedy towarzyszy mu orgazm, który radzi sobie z zatkanymi drogami oddechowymi tak samo skutecznie jak leki obkurczające naczynia krwionośne. W badaniu przetestowano 18 par i stwierdzono u nich poprawę sprawności oddychania, która trwała do 60 minut po orgazmie.

Nagrodzone badanie

Nagroda pokojowa

Mimo że pokojowa nagroda nie należy do naszych bezpośrednich zainteresowań (w końcu zajmujemy się nauką), to jednak pozwolę sobie ją tutaj przytoczyć, bo jest wyjątkowo wdzięczna. W tej kategorii wygrali naukowcy z University of Utah, którzy przetestowali hipotezę mówiącą o tym, że męski zarost wyewoluował po to, by móc pełnić funkcję… obronną. Do symulacji ludzkich kości użyli kompozytu z włókien epoksydowych, ludzką skórę zastąpiła skóra owcza, a brodę – polar. Testy pokazały, że pełna broda zapewnia ochronę przed szkodliwymi uderzeniami we wrażliwe obszary twarzy.

Nagrodzone badanie

Transport

Ta nagroda niesie zarazem pokrzepiające i przygnębiające przesłanie. Zdobył ją weterynarz Robin Radcliffe z Cornell University, który wraz ze współpracownikami z Namibii, RPA, Tanzanii, Zimbabwe, Brazylii, Wielkiej Brytanii i USA ustalił, że najlepszym dla zdrowia nosorożców sposobem ich transportowania jest pozycja głową do dołu i nogami do góry, a nie na boku, co praktykowano wcześniej. Nosorożce przewożone są w stanie narkozy śmigłowcami do nowych, bezpieczniejszych dla nich lokalizacji, co ma zapewnić tym krytycznie zagrożonym zwierzętom większe i lepiej chronione terytoria oraz uchronić nosorożce przed wytępieniem z rąk kłusowników. W październiku 2011 roku w RPA organizacja WWF wraz z partnerami z Black Rhino Range Expansion Project (BRREP) przeniosła w ten sposób na nowe tereny 19 nosorożców czarnych.

Nagrodzone badanie

Chemia

Nagroda w dziedzinie chemii trafiła do zespołu niemieckich naukowców, który przeprowadzili chemiczną analizę powietrza w kinach, aby sprawdzić, czy zapachy wytwarzane przez widzów wiarygodnie odzwierciedlają poziom przemocy, sceny seksu, zachowań antyspołecznych, używania narkotyków i wulgarnego języka w oglądanym filmie. Naukowcy zidentyfikowali kluczowe sygnały chemiczne – w postaci wydychanych lotnych związków organicznych (VOC) – w odpowiedzi na określone sceny w danym filmie. Efekt był najsilniejszy przy scenach suspensu i komedii.

Badacze poszli o krok dalej i chcieli wykorzystać ten typ pomiarów jako narzędzia do tworzenia odpowiednich dla wieku klasyfikacji filmów. Okazało się to bardzo trudne, a jedynym związkiem, który wiarygodnie „przewidział” trzy z pięciu niemieckich klasyfikacji wiekowych, był izopren.

Nagrodzone badania: 1, 2

Ekologia

Nagrodę z zakresu ekologii otrzymała Leila Satari z Uniwersytetu w Walencji i jej współpracownicy, którzy badając przeżutą gumę do żucia zebraną z ulic w pięciu państwach – Francji, Grecji, Singapurze, Hiszpanii i Turcji – odkryli, że jest to prawdziwa naukowa skarbnica. Otóż, przeprowadzili analizę genetyczną znalezionych na chodnikach próbek gumy, dzięki czemu zidentyfikowali w nich bakterie żyjące w jamie ustnej oraz chorobotwórcze bakterie z rodzaju paciorkowców i maczugowców, a także byli w stanie monitorować zmiany ich zawartości na przestrzeni czasu.

Nagrodzone badanie

Fizyka i kinetyka

Tegoroczne Ig Noble z dziedziny fizyki i kinetyki uhonorowały badania nad zajęciem najbardziej przyziemnym z możliwych – chodzeniem. Nagroda z fizyki trafiła do badaczy, którzy przeprowadzili „eksperymenty, aby dowiedzieć się, dlaczego piesi nie kolidują nieustannie z innymi pieszymi”, zaś nagrodę z kinetyki wręczono naukowcom, którzy przeprowadzili „eksperymenty, aby dowiedzieć się, dlaczego piesi czasami zderzają się z innymi pieszymi”.

Nagrodzone badania: 1, 2

Biologia

Ig Nobla z dziedziny biologii odebrała Susanne Schötz z Lund University za liczne badania, w których analizowała, w jaki sposób koty komunikują się z ludźmi poprzez mruczenie, powarkiwanie, świergotanie, szczebiotanie, szemranie, miauczenie, pojękiwanie, piszczenie, syczenie, warczenie, wycie, skowyczenie oraz inne wyrafinowane sposoby. Przedmiotem badań były koty badaczki: Vincent, Donna, Rocky i Turbo, nagrywane w trakcie różnych typów wokalizacji. A celem tych analiz jest zebranie danych na poparcie hipotezy mówiącej o tym, że koty „półświadomie” zmieniają intonację, intensywność, długość i jakość swoich wokalizacji, aby pasowały do ​​różnych kontekstów, co może być poprawnie interpretowane przez doświadczonych kociarzy.

Nagrodzone badania: 1, 2, 3, 4, 5

Entomologia

Nagroda w tej dziedzinie powędrowała do badaczy z Centrum Ekologii i Kontroli Wektorów Chorób Marynarki Wojennej USA za liczące sobie już dokładnie 40 lat badanie pt. „Nowa metoda kontroli [populacji] karaluchów na okrętach podwodnych”. Aby pozbyć się z pokładu tych niechcianych gości, wojskowi użyli dichlorfosu – organofosforanu, substancji w 1998 roku zakazanej w UE ze względu na jej toksyczność. To jedyne z nagrodzonych w tym roku odkryć, które należy do kategorii „nie da się lub nie powinno się powtarzać”.

Nagrodzone badanie

Źródło

Jeszcze raz zachęcam Was gorąco do obejrzenia transmisji z ceremonii rozdania Ig Nobli, bo dowodzi ona, że naukowcy to też ludzie, którzy potrafią się dobrze bawić, a co ważniejsze – mają ogromny dystans do siebie. Link do transmisji.

Nie jesteśmy portalem. To blog tworzony przez dwie osoby – Olę i Piotra. Jeśli nasz tekst Ci się spodobał, do czegoś się przydał lub coś wyjaśnił – to świetnie. Wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były rzetelne i jasne. Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę. Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy 🙂