Jak 100 lat hodowli zniekształciło rasy psów

Psy są gatunkiem zwierząt, w którym zróżnicowanie cech fizycznych jest największe ze znanych wśród ssaków. Wystarczy porównać wilczarza irlandzkiego z grzywaczem chińskim czy doga z jamnikiem, by zrozumieć, jakie efekty może dać staranna selekcja. Ale ostatnie sto lat, gdy hodowla psów stała się niezwykle intratnym biznesem, doprowadziło do tak daleko idących zmian w budowie popularnych ras, że psy do nich należące w wielu przypadkach stały się niepełnosprawne.

Autor bloga “Science of Dogs” przygotował zestawienie porównujące wygląd wybranych ras dziś i przed stu laty. Psy po lewej stronie zdjęcia pochodzą z książki W.E. Masona „Breeds of All Nations” wydanej w 1915 roku. Po prawej są zdjęcia psów pochodzące ze współczesnych źródeł dobrane tak, by stały w podobnych pozycjach. W części przypadków zdjęcia zostały odwrócone, by zachować podobieństwo.

Aż trudno uwierzyć, że bulterier był kiedyś eleganckim, potężnie zbudowanym psem. Lata selekcji dały mu podtrzymanie niekorzystnej mutacji czaszki, a przy okazji nadmiarowe zęby, częstą głuchotę i atopowe zapalenie skóry.

Basset stał się znacznie niższy, zniekształceniu uległy dolne części jego łap. Pojawił się nadmiar skóry, kłopoty z kręgosłupem. Ogromne opadające uszy naciągają skórę wokół oczu, przez co bassety często chorują na zapalenie spojówek. Końcówki uszu łatwo się kaleczą i ulegają zakażeniom.

Skrócenie kufy (przednia część głowy) prowadzi do wielu problemów. Przez ostatnie 100 lat ta część czaszki nie tylko uległa skróceniu, ale też uniosła się do góry. Przez to boksery podatne są na zapalenie górnych dróg oddechowych i niemal utraciły zdolność efektywnej termoregulacji. Bardzo źle znoszą zarówno niskie, jak i wysokie temperatury. Są podatne na dysplazję stawu biodrowego i zwyrodnienia kręgosłupa. Należą też do psów, u których najczęściej pojawiają się nowotwory.

Buldog angielski to rasa, w przypadku której chyba najbardziej widoczne stają się zniekształcenia i wady, do których prowadzi selektywna hodowla ukierunkowana na cechy niebezpieczne dla zwierzęcia. Badanie przeprowadzone na próbie 180 psów w 2004 roku pokazało, że średni czas ich życia wynosi 6,25 roku. Buldogi cierpią m.in. na problemy ze skórą, ze względu na budowę ciała nie są w stanie same zadbać o higienę okolic odbytu i genitaliów. Skrócona kufa, podobnie jak u boksera, prowadzi do poważnych kłopotów z termoregulacją – buldogi mogę się nawet niebezpiecznie dla życia przegrzać podczas intensywnej zabawy. W części przypadków budowa ciała uniemożliwia samodzielne rozmnażanie i przy kryciu potrzebna jest pomoc weterynarza.

Krótkie łapy jamników to efekt mutacji prowadzącej do karłowatości. Płytki wzrostu w kościach łap przedwcześnie przestają być aktywne i chrząstki szybko twardnieją. Jeszcze sto lat temu jamniki miały łapy, które co prawda były znacznie krótsze niż u innych ras, ale zapewniały swobodny ruch i nie były podatne na zwyrodnienia. U dzisiejszych psów klatka piersiowa nie tylko wysunęła się do przodu, ale znajduje się tuż nad ziemią. Jamniki są też najbardziej ze wszystkich ras narażone na urazy i zwyrodnienia kręgosłupa prowadzące do paraliżu.

Owczarek niemiecki bardzo często wymieniany jest jako rasa, która została zniszczona przez hodowlę – być może dlatego, że przed stu laty należała ona do najlepszych ras psów. W 1915 roku owczarki opisywane były jako średnie psy o masie około 25 kg. Dziś wzorzec razy wskazuje zakres 30-40 kg dla psów, ale wysokie oceny na wystawach zdobywają psy o masie znajdującej się w górnej strefie normy. Dzisiejsze owczarki niemieckie mają zbytnie kątowanie, beczkowatą klatkę piersiową, cierpią na alergie, dysplazję stawów biodrowych i łokciowych, zapalenie kości i nowotwory. Dawniej do testów, jakie przechodziły psy tej rasy, należało pokonanie 2,5-metrowej ściany.

Mopsy to kolejna rasa o ekstremalnie skróconej kufie. Skutek – stałe problemy z oddychaniem i wypadaniem gałek ocznych, które wystają ze zbyt płytkich oczodołów. Mopsy łatwo się przegrzewają, mają problemy z uzębieniem i zbyt słabym utlenowaniem krwi. Pożądany we wzorcu rasy podwójnie skręcony ogon to wada genetyczna, która może w niektórych formach prowadzić do paraliżu.

Niegdyś szanowane psy pracujące, dziś bernardyny są zbyt duże, a ich kufy zostały nadmiernie skrócone. Efekt – przy intensywnej pracy pojawia się problem z odprowadzaniem ciepła. Do wad i chorób pojawiających się w wyniku chowu wsobnego należą podwijająca i wywijająca się powieka, hemofilia, kostniakomięsak czy wrodzony brak soczewki oka.