Kodeks Dobrych Praktyk. Wspólnie przeciw dezinformacji – wzięliśmy udział w opracowaniu tego dokumentu

Wraz z 10 organizacjami i instytucjami stworzyliśmy niezwykle potrzebny dziś dokument: “Kodeks Dobrych Praktyk. Wspólnie przeciw dezinformacji”. Zawiązaliśmy też nieformalną koalicję na rzecz zwalczania dezinformacji w polskiej infosferze – w jej skład weszły podmioty zajmujące się fact-checkingiem, monitoringiem sieci i edukacją nt. dezinformacji: CyberDefence24.pl, FakeHunter, Instytut Zamenhofa, Fundacja Rozwoju Przez Całe Życie, NASK, Nauka. To lubię, SPIDER’S WEB, Demagog, Sieć Obywatelska – Watchdog Polska, Pravda oraz my, czyli Crazy Nauka.

Tu znajdziecie pełną wersję “Kodeksu Dobrych Praktyk”

Obecnie wszyscy mamy styczność z ogromną ilością danych w infosferze, które coraz trudniej jest zweryfikować. Szerzące się zmanipulowane lub fałszywe informacje są zjawiskiem zagrażającym debacie publicznej. Jednym z celów dezinformacji jest tworzenie podziałów w społeczeństwie poprzez narzucanie określonej narracji. W konsekwencji wzbudza ona poczucie zagrożenia, strachu, a także odrzucenia powszechnie znanych faktów, w tym również popartych badaniami naukowymi. W skrajnych przypadkach prowadzi do propagowania nienawiści wobec wybranych grup społecznych. Techniki tworzenia i rozpowszechniania treści dezinformacyjnych są wysoce zaawansowane i wymagają często wiele trudu, aby je zdemaskować.

Ofiarami zafałszowanych komunikatów mogą padać nie tylko przeciętni użytkownicy Internetu, ale również media czy osoby powszechnie uznawane za autorytety. W duchu odpowiedzialności za jakość debaty publicznej w kontekście zjawiska dezinformacji wzięliśmy udział w opracowaniu “Kodeksu Dobrych Praktyk”.

Wskazuje on na potencjalnie niebezpieczne obszary pojawiania się dezinformacji w polskiej infosferze oraz wybrane sposoby zapobiegania ich rozprzestrzenianiu; uspójnia standardy walki z dezinformacją oraz rekomenduje działania i zmiany, które powinny pojawić się zarówno wśród oficjalnych podmiotów odpowiedzialnych za przekazywanie treści w infosferze, jak i wśród zwykłych użytkowników.

O czym przeczytacie w “Kodeksie Dobrych Praktyk”?

● Dezinformacja – bez względu na to czy świadoma, czy też nie – wywiera wpływ na postawy w realnym świecie, co może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i życia ludzi;

● Dezinformacja może dotyczyć nie tylko faktów, ale również opinii. Szkodliwe opinie, które wprowadzają w błąd co do stanu faktycznego i wywołują agresywne postawy lub zachowania, powinny być piętnowane na równi z nieprawdziwymi informacjami;

● Wykorzystywanie opinii, spekulacji i plotek w celu wprowadzania w błąd co do faktycznego stanu rzeczy powinno być wskazywane i zwalczane. Treści skutkujące okazywaniem agresji i nienawiści w relacjach społecznych powinny być sygnalizowane i w miarę możliwości, zgodnie z prawem i poszanowaniem konstytucyjnej wolności słowa, zwalczane;

● Boty i trolle internetowe to tylko część kanałów, jakimi udostępniane są treści dezinformacyjne. Działania dezinformacyjne często łączą pozornie niepowiązane ze sobą czynniki i kanały komunikacji;

● Źródłem informacji dezinformacyjnych może być każdy – zwykły użytkownik, lider opinii, polityk czy dziennikarz;

● Szczególna odpowiedzialność za publikowane treści spoczywa na najbardziej zasięgowych autorach – liderach opinii, politykach i przedstawicielach mediów;

● Kampanie dezinformacyjne mogą wykorzystywać różne środki, jednak mają jeden wspólny mianownik – ich celem jest zmiana postawy lub zachowania grupy osób, do której jest kierowana;

● Kampanie dezinformacyjne mogą być prowadzone w różnym okresie czasu – najskuteczniejsze trwają w charakterze ciągłym/wieloletnim;

● Monitorowanie treści dezinformacyjnych nie może się ograniczać jedynie do analizy ilościowej i automatycznego określania sentymentu publikowanych wzmianek;

● Skuteczny monitoring treści szkodliwych musi zawierać analizę jakościową – uwzględniającą wiele czynników pomagających scharakteryzować skalę zjawiska dezinformacji;

● W kontekście działań dezinformacyjnych plotki, opinie i spekulacje często mieszają się z faktami. Daje to pole do skutecznego wykorzystywania wielu technik dezinformacji. Odpowiednie rozpoznawanie tych treści i ich klasyfikowanie jest bardzo ważną częścią przeciwdziałania zjawisku dezinformacji;

● Wyrażanie opinii, zadawanie pytań z tezą czy cytowanie treści może również być działaniem o charakterze dezinformacyjnym. Wyznacznikiem jest tutaj wprowadzanie w błąd co do stanu faktycznego i poziom szkodliwości treści – nie jej forma;

● Nieodpowiednia, nieprofesjonalna komunikacja dotycząca wykrytych treści dezinformacyjnych może przynieść więcej szkód niż pożytku. Kluczową kwestią jest forma prezentowanego komunikatu;

● Platformy społecznościowe powinny dostosować swoje działania i narzędzia do realiów, w jakich się znajdujemy. Ich bierność może spowodować nieodwracalne szkody dla zdrowia i życia ludzi, a także relacji społecznych;

● Kampanie edukacyjne, odpowiedzialne działanie mediów, oznaczanie, zgłaszanie treści dezinformacyjnych są kluczowymi działaniami pozwalającymi na skuteczną walkę z dezinformacją.

Tu znajdziecie pełną wersję “Kodeksu Dobrych Praktyk”