Komitet Geofizyki PAN: klimat nam się psuje, i to z winy człowieka. Czas się przygotować na zmiany

Źródło: NASA SVS/NASA Center for Climate Simulation

Ważne: to trzeba przeczytać! Naukowcy z Komitetu Geofizyki PAN, zajmujący się fizyką atmosfery, to ludzie najbardziej kompetentni w Polsce, by mówić o zmianach klimatu. Dlatego wydali oświadczenie (właśnie ostatecznie sformułowane), które jest odpowiedzią nauki na szerzącą się na ten temat niewiedzę i celowe przekręcanie faktów. Jest również bodźcem, który ma nakłonić nas wszystkich do przygotowania się na nadchodzące gigantyczne zmiany w naszym otoczeniu.

Dzielę się z Wami treścią oświadczenia Komitetu Geofizyki PAN, bo uważam je za ważne dla nas wszystkich. Ponadto dokument ten przekazuje najnowsze dane na temat stanu klimatu na naszej planecie, które – tak zwyczajnie i po ludzku – są niezwykle ciekawe, ale jednocześnie bardzo niepokojące. Oświadczenie przytaczam dosłownie poniżej od słów “Globalne ocieplenie postępuje” (śródtytuły i wytłuszczenia w tekście pochodzą ode mnie). W wersji oryginalnej oświadczenie Komitetu Geofizyki PAN znajdziecie pod tym linkiem.

Po co takie oświadczenie?

Kiedy tak wielu ludzi wciąż uparcie zaprzecza faktowi globalnego ocieplenia albo roli, jaką odegrał w tym procesie człowiek, naukowcy sięgają po oręż, jakim jest oświadczenie. Niech Was nie zmyli niewinny wygląd tego dokumentu. To potężna broń, sformułowana przez samych najlepszych w kraju specjalistów w dziedzinie fizyki atmosfery i zmian klimatu.

Dokument ten wzywa do porzucenia mitów na rzecz faktów i wzięcia się wreszcie do roboty, zanim obudzimy się z ręką… no wiecie gdzie. To oświadczenie powinno odtąd stanowić punkt odniesienia we wszelkich dyskusjach na temat zmian klimatycznych w naszym kraju i na świecie.

Globalne ocieplenie postępuje

Globalne ocieplenie postępuje nadal¹ . Lata 2014-2016 były najcieplejsze w historii pomiarów meteorologicznych i oceanograficznych, nie tylko globalnie ale także w wielu regionach świata, w tym w Europie² .

Zasięg lodu morskiego w Arktyce podczas jego letnich minimum pozostaje na bardzo niskim poziomie po rekordowo niskiej wartości z 2012 roku³, natomiast zasięgi podczas zimowego maksimum były najmniejsze w historii pomiarów w ciągu trzech ostatnich lat (rekordowe wartości padły w 2015 i 2017 roku)⁴. Również zasięg lodu morskiego wokół Antarktydy, po długim okresie powolnego wzrostu, w 2016 roku spadł do najniższych wartości w historii pomiarów satelitarnych⁵. Lodowce górskie⁶ oraz lądolody Grenlandii⁷ i Antarktydy⁸ nadal tracą masę.

Zawartość cieplna oceanu światowego zwiększała się w ciągu ostatniego dziesięciolecia w tempie odpowiadającym obserwowanej metodami satelitarnymi nierównowadze energetycznej planety Ziemia większej niż 0,5 W na każdy metr kwadratowy jej powierzchni⁹. Poziom oceanu światowego podnosi się w wyniku ocieplenia wody morskiej i topienia lodu na kontynentach o ponad 3 mm rocznie w okresie satelitarnym (od 1993 roku), a tempo wzrostu wykazuje w ostatnich latach przyspieszenie¹⁰.

Obecne zmiany klimatu to wina ludzi

Nauka nie ma istotnych wątpliwości co do przyczyny trwającego globalnego ocieplenia. Efekt cieplarniany jest zarówno dobre zrozumiały w sensie teoretycznym, ale też jego wartość i zmiany mierzone są bezpośrednio w widmie promieniowania termicznego Ziemi¹¹. Spowodowany jest on absorpcją tego promieniowania przez gazy cieplarniane, takie jak dwutlenek węgla, którego stężenie wzrosło od czasów przedprzemysłowych o ponad 40%¹², metan, którego stężenie podwoiło się od XIX wieku¹³, oraz spowodowane tym sprzężenia zwrotnie dodatnie, takie jak wzrost zawartości pary wodnej w atmosferze¹⁴.

Żaden inny znany proces nie przyczyniał się do globalnego ocieplenia w ostatnich dekadach (aktywność słoneczna miała w ciągu ostatnich trzech 11-letnich cykli minimalnie ujemny wpływ na temperaturę globalną¹⁵). Emisje antropogeniczne węgla wynoszą ok. 10 GtC rocznie¹⁶ i na razie nie wykazują tendencji spadkowych¹⁷.

Obliczenia wskazują, że wypełnienie zobowiązań niedawnych Porozumień Paryskich o utrzymaniu wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie niższego niż 2°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i dążeniu do tego, by ograniczyć wzrost do 1,5°C, do roku 2100¹⁸, nie będzie możliwe bez szybkiej redukcji emisji gazów cieplarnianych, nie później niż do 2030 roku i neutralności węglowej w skali planety przed końcem XXI wieku¹⁹.

Skutki globalnego ocieplenia

Zmiana klimatu przynosi szereg niekorzystnych skutków, od wzrostu intensywności susz w rejonach podzwrotnikowych²⁰ po zanik wieloletniej zmarzliny w rejonach polarnych²¹. Zwiększone temperatury globalne wpływają na intensyfikację fal upałów²². Coraz silniejsze dowody naukowe pokazują powiązania wzrostu częstotliwości i intensywności opadów ekstremalnych²³ z obserwowanym ociepleniem klimatu²⁴.

Modele klimatyczne²⁵ przewidują kontynuację tych niekorzystnych trendów w następnych dekadach, a także wskazują na możliwość uaktywnienia się nowych niekorzystnych procesów takich jak dodatkowe emisje gazów cieplarnianych z topiącej się wieloletniej zmarzliny²⁶ i podmorskich złóż klatratów metanu²⁷ lub możliwość katastrofalnego rozpadu części lądolodu Antarktydy²⁸.

Bardzo niepokojące są coraz wyższe szacunki przyszłego wzrostu poziomu morza związane z coraz lepszym rozumieniem dynamiki lądolodów. W najnowszych prognozach przekroczenie 1 m wzrostu poziomu morza w XXI wieku staje się coraz bardziej prawdopodobne, szczególnie w scenariuszach, w których nie udaje się szybko zredukować emisji gazów cieplarnianych²⁹.

Czas coś z tym zrobić!

W związku z postępującą zmianą klimatu Komitet Geofizyki PAN ponawia apel o prowadzenie badań nad procesami klimatycznymi jak również skutkami społecznymi i ekonomicznymi wywołanymi zmianami klimatu, a także nad ewentualnymi działaniami adaptacyjnymi i łagodzącymi na wypadek, gdyby międzynarodowe wysiłki zmierzające do ograniczenia tych zmian nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Komitet apeluje o poparcie dla środowisk naukowych włączających się aktywnie w międzynarodowe interdyscyplinarne badania nad zmianą klimatu i jej skutkami, a także o odpowiedzialne informowanie społeczeństwa i rządzących o wynikach tych badań.