captcha image

A password will be e-mailed to you.

szympans_wedka3a„Wędki” szympansów nie mają co prawda przynęt ani linek, służą im do wyławiania nie ryb, tylko odżywczych glonów.Ale spójrzcie tylko na te miny! Kto ma wędkujących znajomych, dobrze zna ten pewny siebie wyraz twarzy.

Widoczek powyżej wygląda znajomo, prawda? Brakuje tylko rozkładanego krzesełka.

A tu kolega ze stada je glony prosto ze swojej wędki (podobnie, jak my kiełbaski z ogniska):

To, co widzicie to stopklatki z materiału zarejestrowanego ukrytą kamerą z czujnikiem ruchu, ustawioną przez naukowców z Wydziału Antropologii Ewolucyjnej Instytutu Maxa Planka. Tego typu wędkowanie zostało zaobserwowane po raz pierwszy.  Stado żyje w Gwinei w Bakoun. Niektóre wędki mają ponad 4 metry długości!

Nowe podejście

Szympansy w terenie obserwuje się regularnie na kilku stałych stanowiskach od prawie 60 lat. To dało nam ogromną wiedzę o ich życiu w naturalnym środowisku.

Zespół z Instytutu Maxa Plancka postanowił jednak pójść krok dalej i stworzyć mobilną sieć obserwacyjną ponad 40 stanowisk badawczych (czyli kamer z fotokomórką) rozmieszczanych w całej Afryce. W 2010 roku zaczęli projekt “Pan African Programme: The Cultured Chimpanzee”, który bada demografię, strukturę społeczną, zachowania i szympansią kulturę. Przede wszystkim naukowcy chcą dowiedzieć się, jakie są różnice w zachowaniu szympansów mieszkających na różnym terenie.

Odmienne sposoby wędkowania to jeden z przykładów takich różnic. „Sposób posługiwania się narzędziami w tym przypadku wygląda inaczej niż w pobliskich stałych stanowiskach w Bossou, również w Gwinei. Różni się też od wcześniejszych doniesień o rzadkim występowaniu zbierania glonów w Kongo” – mówi Ammie Kalan z zespołu badaczy. W Bakoun glony rosną na dnie rzeki i nie zbierają się na powierzchni, tak jak w Bossou. Szympansy musiały więc dostosować do tej sytuacji swoje narzędzia. 

Narzędzia są kluczowe

Narzędzia to szalenie istotny element kultury (nie chodzi tylko o wiertarki czy młotki, ale też o łyżki, sitka czy  pałeczki do jedzenia azjatyckich dań). Ich wykorzystywanie jest jednym z najważniejszych wyznaczników inteligencji. Żeby użyć narzędzia, często trzeba oddalić się od swojego celu, czyli wykazać się cierpliwością, planowaniem i celowością: wiedzą, że coś się robi po to, żeby wykorzystać to w przyszłości.

Dla szympansów narzędzia to chleb powszechni. Patykami łowią termity, rozbijają orzechy na kamieniach, a nawet zabierają swoje narzędzie w daleką podróż, jak to zaobserwowano u samicy bonobo – Lisali niosła na plecach ciężki, ale dobry do rozbijania kamień na miejsce, gdzie spodziewała się znaleźć orzechy. Osobniki żyjące w Gabonie potrafią zebrać też całą „skrzynkę narzędziową”, kiedy chcą dobrać się do miodu. Zawczasu przygotowują narzędzie do uderzenia (ciężki kij), przebijania (cienki patyk), poszerzania (patyk odpowiedni do powiększenia dziury), zbierania (patyk o postrzępionej końcówce) i do ścierania (kawałek kory, którym zgarniają jedzenie). Dużych kijów używają też jako drabiny, co obserwowano w Zoo Burgesa – szympansy potrafiły dzięki długim gałęziom przyniesionym z zagajnika przedostać się przez ogrodzenie z drutu elektrycznego. Mamy tu też współpracę, bo jeden z szympansów się wspina, a drugi mu pomaga, trzymając mocno gałąź. Wiele obserwacji wskazuje, że szympansy (i np. makaki) potrafią uczyć się od siebie nawzajem, a co jeszcze ważniejsze: przekazywać umiejętności z pokolenia na pokolenie.

Cały film z wędkowaniem szympansów znajdziecie poniżej  (czy Wam też się wydaje, że nasz szympans ok. 0:38 przeklina pod nosem?)

UWAGA! MOŻECIE POMÓC NAKOWCOM z PanAf

Na stronie www.chimpandsee.org każdy może oglądać nagrania z PanAf i pomagać w ich opisywaniu: jaki widzimy gatunek, ilu przedstawicieli, co robią?  Uwaga, to uzależnia!

Źródło informacji o wędkujących szympansach

Pozostałe przykłady pochodzą z książki prymatologa Fransa de Waala „Bystre zwierzę. Czy jesteśmy dość mądrzy, aby zrozumieć mądrość zwierząt”, tłum. Łukasz Lamża, wyd. Copernicus Center Press

A TU BONUS. Temu psu tak bardzo nie chce się pływać, że woli wymyślić, jak z wynalazku ludzkiego stworzyć idealne dla siebie narzędzie

 

Nie ma więcej wpisów