Nagrody dla polskich naukowców – za “przetykanie” tętnic oraz odkrycie odporności roślin na groźną chorobę

Dzięki nauce żyjemy wygodnie i długo. Ale nauka nie robi się sama – stoją za nią pełni zapału, zdolni ludzie, którzy popychają nasz świat do przodu. I tacy właśnie naukowcy, dwaj wybitni Polacy, zostali niedawno nagrodzeni za swoje dokonania: usprawnienie techniki operowania zamkniętych tętnic i zidentyfikowanie genu odporności ziemniaka na groźną chorobę – raka ziemniaka. #ThankYouScience ❤️

Dziś chcę Wam opowiedzieć o dwóch wybitnych polskich naukowcach, którzy zmieniają świat na naszych oczach. Dr hab. Maksymilian Opolski z Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie specjalizuje się w kardiologii interwencyjnej wspieranej tomografią komputerową, zaś dr Jarosław Plich z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Młochowie z pomocą biotechnologii przesuwa granice nauk rolniczych. Pierwszy z nich otrzymał Nagrodę Prezesów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego,  drugi – nagrodę naukową AgroBioTop, przyznawaną przez Komitet Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk. O tych ludziach powinno być głośno!

Przeprowadzone niedawno badanie opinii społecznej „Barometr Bayer” przywraca moje nieco podkopane ostatnimi czasy zaufanie do zdrowego rozsądku Polaków. Badanie sugeruje, że niemal 80 proc. rodaków za najbardziej cenionych komentatorów doniesień naukowych uważa nie „Pati z Fejsbuka”, ale ekspertów, czyli naukowców i lekarzy. Na kolejnym miejscu znalazł się „Doktor Google” i jego wyszukiwarka, a tylko 16 proc. osób ufa doniesieniom przekazywanym przez celebrytów. Brzmi to w sumie dość optymistycznie, mimo że to właśnie niemądre głosy celebrytów nadają często ton dyskusjom wokół zagadnień naukowych w Polsce. Cóż, po prostu są najgłośniejsi i niekiedy najbardziej ich słychać.

Dlatego na każdym kroku warto podkreślać to, co wartościowego robią dla nas wszystkich naukowcy – temu właśnie służy akcja #ThankYouScience, którą wspieram z całych sił.

Udrożnianie zatkanych tętnic

Dr hab. Maksymilian Opolski, uznany kardiolog, od lat praktykuje udrożnianie przewlekle zamkniętych tętnic wieńcowych, czyli tych zaopatrujących ścianę serca. To właśnie zahamowanie przepływu krwi w jednym z takich naczyń (np. w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej) prowadzi do zawału serca.

– Moim najważniejszym osiągnięciem klinicznym jest wprowadzenie przezskórnego programu udrażniania przewlekle zamkniętych tętnic wieńcowych – mówi dr hab. Opolski. Na użytek kliniczny naukowiec ten stworzył tomograficzną skalę o nazwie CT-RECTOR, która przewiduje wynik takiego zabiegu na tętnicy.

Ponadto dr hab. Opolski wprowadził do praktyki klinicznej technikę noszącą nazwę optycznej tomografii koherencyjnej (OCT), która jest dzięki niemu wykorzystywana w diagnostyce pacjentów z zawałem serca, ale niemających istotnych zwężeń w tętnicach wieńcowych.

Zobaczcie film o odkryciu dr. hab. Opolskiego:

Odkrycie genu odporności na raka ziemniaka

Zasługą dr. Jarosława Plicha jest zidentyfikowanie genu ziemniaka, który uodparnia tę roślinę na infekcje grzybowe wywołujące chorobę nazywaną rakiem ziemniaka. Zaraza ta powoduje ogromne straty w rolnictwie, m.in. dlatego, że nie ma skutecznych środków, którymi można by ją zwalczać. Rośliny zaatakowane przez raka ziemniaka nie nadają się do jedzenia, a choroba dodatkowo zanieczyszcza glebę przetrwalnikowymi formami grzyba, które mogą porażać rośliny ziemniaka sadzone na tym polu przez kolejne 40 lat!

Odkryty przez dr. Plicha gen Sen2, który warunkuje odporność roślin ziemniaka na grzyb wywołujący raka ziemniaka, jest pierwszym na świecie zidentyfikowanym i opisanym genem zapewniającym roślinom odporność na wszystkie przebadane dotąd rasy tego grzyba. Naukowiec ten opracował również łatwy w użyciu molekularny test, który umożliwia identyfikację obecności tego genu w roślinach ziemniaka.

– Nagrodzone osiągnięcie pokazuje, jak ważne jest wykorzystanie naturalnie występującej w świecie roślin bioróżnorodności dla potrzeb współczesnego rolnictwa zrównoważonego – mówi dr Plich. – Obecnie moim celem jest wykorzystanie genu Sen2 do hodowli nowych „rakoodpornych” odmian ziemniaka, dzięki którym możliwe będzie ograniczenie rozprzestrzeniania się choroby i minimalizacja strat plonów.

Zobaczcie film o odkryciu dr. Plicha:

Artykuł jest elementem współpracy z firmą Bayer, która ufundowała nagrody finansowe dla laureatów Nagrody Prezesów PTK i AgroBioTop oraz jest pomysłodawcą akcji #ThankYouScience. Partner nie miał wpływu na opinie, które wyrażamy.