captcha image

A password will be e-mailed to you.

Czy brak badań interakcji szczepionki przeciw COVID-19 z innymi produktami leczniczymi oznacza, że szczepionka jest niebezpieczna? Są wszak osoby, które regularnie biorą różne leki, więc taka informacja może je niepokoić. Przedstawiam sposób samodzielnego znalezienia odpowiedzi na to pytanie i ustalenia, czy niepokój jest wskazany, czy nie.

Wybór informacji o interakcjach z innymi produktami leczniczymi z Charakterystyk Produktu Leczniczego wielu obecnych na rynku szczepionek.

Szczepienia przeciwko COVID-19 stały się faktem, Unia Europejska na swoich stronach opublikowała Charakterystykę Produktu Leczniczego [przypis 1] (dalej ChPL) dotyczącą szczepionki Comirnaty, wyprodukowanej przez przez firmy BioNTech, Pfizer i Fosun Pharma. Ale jeszcze nim szczepionka się pojawiła, samozwańczy specjaliści, korzystając z anglojęzycznej ulotki, zaczęli propagandę strachu, twierdząc m.in, że brak badań dotyczących interakcji z innymi produktami leczniczymi (w ChPL punkt 4.5) oznacza, że nie wiadomo, co się stanie, jeśli ktoś bierze jakieś leki. Twierdzili, że to loteria, że może nie stanie się nic, a może coś strasznego (z naciskiem na to drugie). Przy tej okazji, jak to zwykle u tego typu “specjalistów” bywa, kazali włączać samodzielne myślenie i sprawdzać w internecie.

Jak to jest w przypadku innych szczepionek?

Postanowiłem skorzystać z ich rady (zachęcam innych, by poszli w moje ślady) i włączyłem myślenie. Pierwsze, co przyszło mi do głowy, to fakt, że to nie jest jedyna szczepionka na świecie, że przed nią były też inne. Zatem i one musiały być badane w ten sam sposób i wystarczy, że sprawdzę, co napisano w punkcie 4.5 ich ChPL, aby zorientować się, jak to z tymi interakcjami jest, ot chociażby, czy będzie tam długa lista leków, których nie można przyjmować, będąc przed lub po szczepieniu.

Oczywiście musiałem w jakiś sposób dotrzeć do tych ChPL, a do tego potrzebne są przecież nazwy preparatów szczepionkowych. Wystarczy jednak wpisać w Google “lista szczepionek”, aby dotrzeć do strony PZH [przypis 2], na której taką listę opublikowano, w dodatku w tak wygodnej postaci, że klikając na szczepionkę z listy, dostajemy się albo pośrednio, albo bezpośrednio do ChPL (uwaga, niektóre szczepionki są stosowane na kilka chorób, więc się powtarzają). W związku z tym pozostaje do wykonania tylko ostatni krok – zapoznać się z punktem 4.5 tych ChPL, choć istotne są w tym przypadku dwie kwestie: to musi być szczepionka aplikowana w ten sam sposób, czyli poprzez wstrzyknięcie, oraz przeznaczona m.in. dla dorosłych. Te informacje oczywiście znajdują się w ChPL – zazwyczaj zaraz na początku.

Co okazało się po przeczytaniu punktu 4.5 w ponad czterdziestu ChPL? Że bada się przede wszystkim interakcję z innymi szczepionkami, aby można było wykonać kilka różnych szczepień jednocześnie. Dodatkowo bada się to, co istotne w przypadku szczepień, czyli wpływ na skuteczność szczepionki: leków immunosupresyjnych, immunoglobulin, produktów krwiopochodnych z przeciwciałami – mogą ją one bowiem obniżać, co niekoniecznie wiąże się z zaniechaniem ich podawania (można podać i sprawdzić po określonym czasie, czy poziom przeciwciał jest wystarczający więc leki nie wpłynęły na niego zbyt mocno).

Paracetamol i aspiryna

Lekiem najbardziej znanym przeciętnemu człowiekowi, który pojawia się w punkcie o interakcjach jest paracetamol. Wspomina się go (wyłącznie) w ChPL preparatu Bexsero (szczepionka na meningokoki typu B), ponieważ w przypadku tego preparatu jest on zalecany do profilaktycznego podawania (uprzedzając: “zmniejsza częstość i stopień ciężkości gorączki bez jednoczesnego wpływu na immunogenność czy to szczepionki Bexsero, czy też standardowych szczepionek” – po resztę informacji odsyłam do ChPL). I właśnie w tym momencie najlepiej zwrócić uwagę na fakt, że szczepionki i leki nie tworzą jakiejś trującej mieszanki z ewentualnie przyjmowanymi lekami. Na interakcje leków ze szczepionkami patrzy się z punktu widzenia pogarszania ich skuteczności przez leki. I to konkretne leki, ponieważ tylko wybrane mogą obniżać odpowiedź immunologiczną organizmu.

Inne interakcje? W przypadku szczepienia przeciwko ospie wietrznej pojawia się informacja o unikaniu podawania pochodnych kwasu salicylowego (czyli np. aspiryny) do 6 tygodni po szczepieniu. To ostrzeżenie to jednak nie wynik sprawdzenia interakcji pochodnych kwasu salicylowego ze szczepionką, ale wiedza na temat przebiegu ospy wietrznej i wpływu na nią tychże pochodnych. Opisywane są też interakcje ze środkami antykoncepcyjnymi, ale jedynie w przypadku szczepionek przeciwko HPV i też pod kątem obniżania przez nie odpowiedzi immunologicznej.

Co szczepionka, to obyczaj

Czy pośród szczepionek istniejących już od lat (i przebadanych starym, długotrwałym trybem, zazwyczaj na znacząco mniejszej liczbie badanych) są takie, które – tak jak ta na COVID-19 – nie przeszły badań na interakcję? Tak. To szczepionki na grypę, kleszczowe zapalenie mózgu i pałeczkę ropy błękitnej. Ale w ich przypadku oznacza to tyle, że – jak opisuje to ChPL – nie należy podawać ich jednocześnie z innymi szczepionkami.

Tu jeszcze słów kilka w kwestii takiego właśnie podawania. Spora liczba szczepionek może być podawana jednocześnie z innymi (czyli kilka produktów leczniczych aplikujemy w tym samym czasie). Zawsze jest tu jednak zastrzeżenie, że mają być one podane w inne części ciała. Jest też zastrzeżenie, że preparatów nie należy ze sobą mieszać i podawać w jednym wstrzyknięciu. Chodzi tutaj oczywiście o różne preparaty, a nie o tzw. szczepionki skojarzone (wytwarzające odporność na kilka chorób zakaźnych jednocześnie), które przygotowano tak, że są zmieszane w prawidłowy sposób (niemniej ich też nie można aplikować w strzykawce z innym preparatem).

Jako ciekawostkę można jeszcze wspomnieć zalecenia dotyczące próby tuberkulinowej (rodzaj badania diagnostycznego wykonywanego dla sprawdzenia stanu przeciwgruźliczej odpowiedzi immunologicznej organizmu). W tym przypadku jest na odwrót – to wybrane szczepienia wpływają na próbę tuberkulinową, dlatego zaleca się wykonywanie jej przed lub równocześnie z podaniem takich szczepionek.

Podsumowując. Interakcje szczepionki z innymi produktami leczniczymi dotyczą wyłącznie interakcji z innymi szczepionkami bądź tymi lekami, które z racji swojego działania mogłyby ewentualnie obniżyć skuteczność szczepienia (czyli chodzi o wpływ leków na szczepienie, a nie szczepienia na leki). Wiedzę tę można uzyskać w prosty, choć nie ukrywam, że czasochłonny sposób (to było jednak kilka godzin zapoznawania się z ChPL). Mam nadzieję, że piewcy “samodzielnego myślenia” i samozwańczy eksperci (wśród nich także, o dziwo, pewna reporterka i profesor historii) zdecydują się jednak na taki trud i spadnie poziom dezinformacji, bo to oni są jego źródłem.

Przypisy

  1. https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2020/20201221150522/anx_150522_pl.pdf
  2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/lista-dostepnych-szczepionek/

Czego u nas szukaliście?

Nie ma więcej wpisów