captcha image

A password will be e-mailed to you.

Nobla 2018 otrzymali James P. Allison i Tasuku Honjo za odkrycie, dotyczące tego, jak odblokować wrodzone mechanizmy układu immunologicznego i wykorzystać je do zwalczania nowotworów.

Tegoroczna nagroda Nobla została przyznana za, jak to określił komitet noblowski, “zwolnienie hamulców”. Chodzi o wyłączenie mechanizmów powstrzymujących system odpornościowy przed zwalczaniem zmienionych nowotworowo komórek. Bowiem nasz organizm mógłby, teoretycznie, świetnie sam sobie radzić z nowotworami gdyby nie fakt, że oszukują one układ immunologiczny.

Zjawisko negatywnej regulacji odpowiedzi immunologicznej (jak fachowo nazywa się badany proces) z jednej strony ratuje nasz organizm, a z drugiej może przyczynić się do jego śmierci. Negatywna regulacja to nic innego, jak powstrzymywanie naszej armii – układu odpornościowego – przed atakowaniem własnego organizmu. Kluczowe jest rozróżnianie między tym co “swoje” i “obce”. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają limfocyty T, które mają receptory wiążące się z rozpoznawanymi strukturami. Zależnie od działania tych komórek uruchamiany lub powstrzymywany od działania jest cały układ odpornościowy.

Kłopot w tym, że komórki nowotworowe są “swoje”. Nie są bowiem niczym, co przychodzi z zewnątrz, a zmienionymi komórkami własnego ciała. Dlatego układ odpornościowy zostaje “wyhamowany”, gdy na nie trafia – zamiast je atakować, traktuje je jako coś bezpiecznego.

James P. Allison badał w swoim laboratorium białko CTLA-4 i stwierdził, że odpowiada ono za hamowanie działania limfocytów T. Opracował więc przeciwciało, które może związać się z białkiem “hamulcowym” i zablokować jego działanie. A więc – wyłączamy hamulec i dzięki temu pozwalamy skutecznie działać limfocytom T, a więc zaalarmować i uruchomić działanie układu immunologicznego. Swoich odkryć Allison dokonał w 1994 roku, a w 2010 roku uzyskano obiecujące wyniki kliniczne w leczeniu czerniaka u ludzi dzięki wykorzystaniu tej metody.

Tasuku Honjo swoje badania rozpoczął w 1992 roku odkrywając inne białko obecne na powierzchni limfocytów T. Nazwane PD-1 okazało się uruchamiać inny mechanizm hamujący rozpoznawanie komórek nowotworowych. Również tu udało się zablokować działanie tego hamulca i umożliwić układowi odpornościowemu skuteczniejsze zwalczanie nowotworów. Terapia oparta na odkryciach Honjo została wdrożona w 2012 roku i przyniosła spektakularne efekty w postaci wyleczenia pacjentów, których chorobę uważano wcześniej za nieuleczalną. Co ważne dla nas, obie terapie dostępne są również w Polsce.

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące odkryć nagrodzonych Noblem 2018 z medycyny znajdziecie tu: http://www.nobelprizemedicine.org/wp-content/uploads/2018/10/Adv_info_2018.pdf

James P. Allison jest dyrektorem oddziału immunoterapii na MD Anderson Cancer Center przy Instytucie Nauk o Zdrowiu w Houston na University of Texas w Austin. Wcześniej pracował jako immunulog w Scripps Clinic and Research Foundation w La Jolla, związany by także z Memorial Sloan Kettering Cancer Center w Nowym Jorku. Jego badania prowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley przyczyniły się do późniejszego odkrycia przeciwciała ipilimumab, które zwiększa aktywność układu odpornościowego.

Tasuku Honjo zasłynął odkryciem receptora programowanej śmierci 1. Jest to białko ulegające ekspresji w limfocytach T, limfocytach B, monocytach i makrofagach, wskutek czego hamuje aktywację układu odpornościowego. Tasuku Honjo od 1984 roku związany jest z Uniwersytetem Kioto, gdzie obecnie jest zastępcą dyrektora i profesorem w Instytucie Badań Zaawansowanych. Wcześniej pracował na Uniwersytecie Osakijskim. Przez kilka lat przebywał również w USA jako profesor wizytujący w Carnegie Institution w Waszyngtonie oraz w Narodowych Instytutach Zdrowia.

Tu japoński noblista wraz z zespołem już po ogłoszeniu tegorocznych laureatów:

 

Nie ma więcej wpisów