Nobel z fizyki za opracowanie diody świecącej na niebiesko

Laureaci Nagrody Nobla z fizyki 2014. Rys. N. Elmehed. © Nobel Media 2014

Tegorocznego Nobla z fizyki otrzymali trzej naukowcy urodzeni w Japonii: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano oraz Shuji Nakamura. Zostali nagrodzeni za opracowanie w latach 90. XX wieku diody świecącej niebieskim światłem.

Wcześniej znane były już diody świecące na czerwono i zielono. By uzyskać pełne spektrum światła białego brakowało tylko diody niebieskiej. Nie wiadomo było jednak, jaki półprzewodnik byłby w stanie emitować taką barwę.

Pracę nad tą technologią rozpoczęto jeszcze w połowie lat 70. Kandydatów na odpowieni półprzewodnik było kilku. Największe firmy takie jak Sony czy Xerox postawiły na selenek cynku, który początkowo wydawał się być najlepszy. Jednak w latach 90. okazało się, że niespodziewanie na rynku pojawiła się niewielka japońska firma Nichia Chemical. Przełomu dokonał pracujący dla tej firmy Shuji Nakamura, który skupił się na znanym już wcześniej, ale niedocenionym azotku galu. Jak przyznaje Nakamura warunki, w których musiał pracować były bardzo trudne, ale to właśnie one skłoniły go do większej kreatywności.

Nobel z diod.

Diody świecące uważane są za przyszłość technologii oświetleniowych. Mogą pracować ponad sto razy dłużej, niż żarówki oparte na żarzącym się wolframowym włóknie, a jednocześnie zużywają znacznie mniej energii. Dzieje się tak, ponieważ tylko niewielka część prądu rozpraszana jest w postaci ciepła.

Ponieważ aż 1/4 energii wytwarzanej przez ludzkość zużywana jest na oświetlenie, bardziej wydajne źródła światła mogą przysłużyć się ochronie zasobów Ziemi.

To porównanie pokazuje efektywność różnych źródeł światła – ilość wytwarzanego światła w stosunku do zużywanej energii.

Wydajność źródeł światła

Wszyscy trzej laureaci urodzeni są w Japonii. Isamu Kasaki oraz Hiroshi Amano pracują na Uniwersytecie w Nagoji. Shuji Nakamura jest obecnie obywatelem USA i pracuje na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara.

Polecamy też:

Nobel z medycyny 2014 za odkrycie wewnętrznego systemu GPS