Polacy tworzą leki na bazie wyjątkowych komórek macierzystych z… poroża jelenia

Komórki macierzyste z poroża jelenia pod mikroskopem. Źródło: Biocervin

U ludzi pomagają w regeneracji narządów po przeszczepach, leczeniu stanów chorobowych skóry i śluzówki, wspierają regenerację rogówki oka. Leczą też wiele chorób u zwierząt domowych. Komórki macierzyste z poroża jelenia – wyhodowane unikalnymi metodami w laboratoriach polskiej firmy Stem Cells Spin S.A. – mają właściwości, o jakich od lat marzyli specjaliści medycyny regeneracyjnej.

Poroże jelenia szlachetnego to jedna z najszybciej regenerujących się tkanek u ssaków. Przyrasta w rekordowym tempie nawet do dwóch centymetrów na dobę. Niewielką ilość takiej tkanki można pobrać i w warunkach laboratoryjnych namnożyć komórki macierzyste w niej zawarte. Wyjątkowość komórek macierzystych polega na tym, że są niewyspecjalizowane, dzięki czemu mogą różnicować się w inne typy komórek o rozmaitej funkcjonalności – od komórek skóry, przez komórki rogówki oka, aż po komórki błony śluzowej narządów wewnętrznych.

Historia tej innowacji rozpoczęła się kilka lat temu na Akademii Medycznej we Wrocławiu. Naukowcy tej uczelni pobrali dwa niewielkie krążki z poroża od jelenia szlachetnego z wrocławskiego ogrodu zoologicznego, co nie uczyniło krzywdy zwierzęciu. I właśnie z tych tkanek badacze uzyskali komórki macierzyste, dzięki którym powstała linia komórek porożogennych o nazwie MIC-1 – obecnie hodowanych w ramach unikalnej w skali Europy linii technologicznej. Ten etap rozwoju wynalazku nastąpił po założeniu przez badaczy z Akademii Medycznej firmy Stem Cells Spin, będącej spółką biotechnologiczną typu spin off.

Źródło: Biocervin

Naukowcy ze Stem Cells Spin opatentowali linię komórek macierzystych MIC-1, które – co warto podkreślić – są jedyną stabilną hodowlą komórek porożogennych na świecie i pierwszą, która może być wykorzystana do przemysłowej produkcji kosmetyków, wyrobów medycznych i leków. W tym celu firma zbudowała nowoczesną linię technologiczną z linią demonstracyjną obejmującą pomieszczenia typu cleanroom, czyli wydzieloną część laboratorium o zwiększonej kontroli zanieczyszczeń cząstkami i drobnoustrojami. Budowę ukończono w ubiegłym roku. Nowo wybudowane laboratorium spełnia najsurowsze wymagania niezbędne do prowadzenia badań nad komórkami macierzystymi i rozpoczęcia związanej z nimi produkcji.

A badania pokazały, że w porożogennych komórkach macierzystych tkwi tak duży potencjał, że nazywane są niekiedy przyszłością medycyny regeneracyjnej. Ich głównym atutem jest to, że poprzez produkcję białkowych czynników wzrostu stymulują autonomiczne procesy regeneracyjne w organizmie. To sprawia, że jego tkanki odnawiają się same, a nie za pomocą sztucznych substancji.

Bazując na tych właściwościach, naukowcy ze Stem Cells Spin we współpracy z badaczami z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w ramach konsorcjum Biocervin opracowują właśnie nowe produkty medyczne o niezwykłych właściwościach. Praca wre, a dotyczy możliwości wykorzystania komórek porożogennych zarówno w leczeniu ludzi, jak i zwierząt.

Jeśli chodzi o tę pierwszą kategorię, to naukowcy prowadzą badania nad preparatami na potrzeby dermatologii. Stosowane na uszkodzoną skórę, dotkniętą m.in. owrzodzeniami, poparzeniami, trądzikiem czy łuszczycą, przyspieszają jej regenerację i gojenie. Wspomagają też procesy regeneracyjne po przeszczepach i stymulują odbudowę włosów. W stomatologii preparaty na bazie komórek porożogennych sprawdzają się w leczeniu zmian chorobowych błony śluzowej w jamie ustnej. Z kolei w okulistyce wykorzystywane są do regeneracji rogówki oka.

Jeszcze szersze możliwości zastosowania preparatów na bazie komórek porożogennych stwarza weterynaria. W klinikach weterynaryjnych badacze pracują obecnie z ich pomocą nad możliwością regeneracji rdzenia kręgowego u zwierząt. Starają się też stworzyć metodę leczenia zwyrodnienia mięśnia sercowego i odbudowy uszkodzonego mięśnia sercowego po zawale. U zwierząt może znaleźć również zastosowanie metoda regeneracji komórkami porożogennymi rogówki oka oraz odbudowy powierzchni stawowych i ścięgien. Ponadto trwają również badania nad leczeniem tym sposobem chorób układu oddechowego, wątroby, śluzówki żołądka czy macicy.  

Naukowcom udało się już opracować cztery prototypy wyrobów medycznych opartych na komórkach macierzystych z poroża jelenia. Dwa spośród nich to preparaty dermatologiczne: jeden stosowany na rany i otarcia naskórka, zaś drugi wspomagający regenerację i gojenie po przeszczepach. Trzeci spośród opracowanych właśnie preparatów wspomaga regenerację rogówki oka. Czwarty leczy zmiany chorobowe błony śluzowej w jamie ustnej. Teraz trwają prace nad wprowadzeniem tych wyrobów na rynek, a także nad stworzeniem leków na bazie porożogennych komórek macierzystych. W pierwszej kolejności mogą to być substancje służące do regeneracji rogówki oka, chrząstek powierzchni stawowych, ścięgien oraz tkanki mięśniowej, nerwoweji skórnej.

Tym, co już udało się wprowadzić na rynek, jest linia dermokosmetyków Revitacell, wśród których są kremy przeciwzmarszczkowe i preparaty do regeneracji włosów. Równolegle firma Stem Cells Spin rozpoczęła produkcję przeznaczonych głównie dla koni weterynaryjnych środków pielęgnacyjnych Velvetyna. Obejmują one kremy antybakteryjne, pielęgnacyjne i stosowane do regeneracji tkanek po stłuczeniach czy zwichnięciach.

Materiał jest wynikiem współpracy z konsorcjum Biocervin. Partner nie miał wpływu na treść publikacji ani wyrażane opinie