Równanie pokazuje, że teorie spiskowe nie mogłyby się utrzymać

Amerykanie nie wylądowali na Księżycu? Fot. woodleywonderworks

Teorie spiskowe mają się dobrze, jak nigdy wcześniej. Ich rozpowszechnianiu sprzyja internet, a ludzie w szczególny sposób są skłonni w nie wierzyć. Amerykanie nie wylądowali na Księżycu, 11 września Amerykanie sami się zaatakowali, szczepionki powodują autyzm, a koncerny i rządy to ukrywają, od dawna znany jest lek na raka, ale firmy farmaceutyczne zdołały nie dopuścić ludzi do tej informacji. No i jeszcze rozpylane są chemtrailsy, księżna Diana została zamordowana, Ziemia jest płaska i rządzą nią reptilianie.

To tylko kilka przykładów najpopularniejszych teorii spiskowych. Ich cechą charakterystyczną jest założenie istnienia jakiejś większej lub mniejszej zmowy ludzi, którzy ukrywają przed innymi prawdę. Nie można jednak zapominać, że choć większość takich teorii nie jest prawdziwa, to zdarzają się faktyczne spiski, które są po jakimś czasie odkrywane.

Tę wiedzę postanowił uporządkować i przełożyć na język matematyki David Grimes z University of Oxford. Zajął się tym, jak długo można utrzymać w tajemnicy konspirację w zależności od różnych czynników. Najważniejszy to liczba wtajemniczonych osób, ale liczy się też to, czy ktoś podejrzewa istnienie spisku i prowadzi w jego sprawie jakieś śledztwo.

Ile żyje tajemnica?

Wyniki są bardzo ciekawe – by spisek przetrwał 10 lat, musi być w niego zaangażowane mniej, niż 1000 osób. By tajemnice uchować przez stulecie, liczba wtajemniczonych nie może przekroczyć 125.

Swoje obliczenia Grimes oparł na prześledzeniu dziejów prawdziwych spisków. Brał pod uwagę m.in. program wywiadowczy NSA ujawniony przez Edwarda Snowdena czy badanie Tuskegee w którym przez 40 lat eksperymentowano na ludziach chorych na kiłę.

Na podstawie opracowanego przez siebie wzoru David Grimes przyjrzał się czterem popularnym teoriom spiskowym.

Fałszywe lądowanie na Księżycu angażowałoby, według szacunków badacza, 411 000 pracowników NASA i miałoby szansę pozostać w tajemnicy przez 3,68 roku.
Spisek dotyczący tego, że ocieplenie klimatu nie istnieje wymagałby wtajemniczenia do 405 000 osób i utrzymałby się od 3,7 roku (spiskują stowarzyszenia naukowe, NASA i inni) do 26,77 roku (jeśliby spiskowali tylko naukowcy).
Ukrywanie szkodliwości szczepionek angażowałoby do 22 000 osób. Jeśli braliby w nim udział tylko ludzie z WHO i CDC, mogłoby się utrzymać przez 34,78 lat. Jeśliby zaangażowali się w spisek pracownicy firm farmaceutycznych, całość wyszłaby na jaw po 3,15 roku
Lek na raka zdołano by zataić przez 3,2 roku.

Dane te dotyczą założenia, że nikt nie tropi spisku.

Praktyka pokazuje, że wierzący w teorie spiskowe nie dają się przekonać najlepiej nawet podanym faktom, więc autor badania nie łudzi się, że dokona rewolucji pokazując, że spiski nie mogłyby się utrzymać. Jednak warto informować po raz kolejny o tym, jak jest naprawdę – istnieje bowiem ogromna grupa ludzi niepewnych, którzy dzięki temu mogą przekonać się o przewadze rozumu nad spiskiem.