captcha image

A password will be e-mailed to you.
Tablica upamiętniająca polskich matematyków wraz ze zdjęciem Enigmy. Fot. Crazy Nauka

Tablica upamiętniająca polskich matematyków wraz ze zdjęciem Enigmy. Fot. Crazy Nauka

Zapraszamy was na drugą z naszych letnich wypraw. Po tajemniczych miejscach tym razem idziemy śladami polskich naukowców. Nie, nie będzie oczywistego Torunia Kopernika – tropimy miejsca, które nie są powszechnie znany, ale mimo tego odegrały wielką rolę w życiu naszych rodaków – badaczy.

Partnerem naszej wyprawy będzie Lenovo, które tego lata organizuje akcję „Na tropie Yogi”. Biorąc w niej udział możecie wygrać zwrot pieniędzy za tablet Yoga, akcesoria Lenovo, a nawet odnaleźć ukryty gdzieś w Polsce komputer Yoga 2 Pro. To sprzęt, który idealnie sprawdzi się podczas odnajdywania śladów polskich badaczy – znajdziecie dzięki niemu drogę, przeczytacie opis miejsca i zrobicie własne zdjęcia.

Zatem czas ruszać! Szczegółowe zasady akcji znajdziecie na stronie www.natropieyogi.pl, a my zapraszamy was tam, gdzie naukowcy kształtowali historię.

Ośrodek, w którym polscy matematycy złamali Enigmę

Las Kabacki to jedno z najpopularniejszych miejsc spacerowych w Warszawie – w weekendy zapełnia się tłumem ludzi, z których zapewne niewielu wie, że to właśnie w tym rejonie miały miejsce wydarzenia, które zmieniły przebieg II wojny światowej. W latach 30. pracowała tu bowiem tajna grupa naukowców, która nosiła kryptonim „Wicher”. W 1937 roku w Lesie Kabackim powstał ściśle strzeżony i starannie zakamuflowany ośrodek wojskowy posiadający podziemne schrony z wysuwanymi antenami.

W tym czasie Las Kabacki był jeszcze własnością prywatną, więc ruch był tam nieporównanie mniejszy niż dziś. Dawało to możliwość ukrycia niezwykle trudnej akcji prowadzenia nasłuchu niemieckich komunikatów szyfrowanych maszyną Enigma i rozszyfrowywania ich. Urządzono tam kilka stref bezpieczeństwa co zapewniało doskonałe zabezpieczenie przed inwigilacją. Cały ośrodek wojskowy znajdował się dość głęboko w lesie, dzięki czemu w czasach przed satelitami i samolotami szpiegowskimi samo jego odkrycie było bardzo trudne. Prace prowadzili tu doskonali matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki, i Henryk Zygalski, którzy sprawili, że Enigma została złamana.

Nadal znajduje się tu ośrodek wojskowy – teraz jest to (równie pilnie strzeżone) Centrum Operacji Powietrznych, więc zwiedzenie terenu nie jest możliwe. Jednak przy ulicy Leśnej 1, przed wejściem do jednostki, zobaczyć można kamień upamiętniający pracę polskich kryptologów.

Na tej mapie widoczne jest położenie jednostki. Na podglądzie satelitarnym jej teren jest celowo rozmyty.

 

 

Lampa naftowa. Fot. Anton Croos

Lampa naftowa. Fot. Anton Croos

Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej Ignacego Łukasiewicza

Ignacy Łukasiewicz, polski chemik i farmaceuta, stał się twórcą przemysłu naftowego. W 1853 roku udało mu się przeprowadzić destylację ropy naftowej, a wkrótce potem opracować lampę naftową. Pierwsza taka lampa rozświetliła witrynę apteki, w której Łukasiewicz pracował. Wkrótce potem szpitalu łyczakowskim we Lwowie przeprowadzono pierwszą nocną operację oświetlaną nowym wynalazkiem Polaka.

Zaledwie rok później powstała w Polsce pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej. Zbudowano ją w Bóbrce niedaleko Krosna. W tamtych czasach ropę naftową nazywano olejem skalnym. Do 1880 roku wydrążono w Bóbrce ponad 60 szybów. Była to ręczna praca, najgłębsze z nich miały 150 metrów.

Kopalnia w Bóbrce nadal działa, jednak obok niej mieści się Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego. W zabytkowym budynku można zobaczyć zarówno urządzenia, jakimi wydobywano ropę jaki „dom Łukaszewicza”, gdzie można zobaczyć laboratorium polskiego naukowca i aptekę, w której pracował.

Mapa pozwoli wam łatwo dotrzeć do kopalni i muzeum w Bórbrce:

 

Maria Skłodowska-Curie

Maria Skłodowska-Curie

Tu pracowała i kochała Maria Skłodowska

Dwukrotna polska noblista, Maria Skłodowska-Curie, najbardziej znana jest z czasów swego pobytu w Paryżu, gdzie z mężem odkryła rad i polon. Jednak mało kto zna jej polskie losy. Jednym z najważniejszych miejsc w życiu młodej Marii Skłodowskiej stał się majątek w Szczukach niedaleko Przasnysza.

Ponieważ w tamtych czasach edukacja naukowa była w Polsce praktycznie niedostępna dla kobiet, Maria zawarła ze swoją siostrą Bronisławą umowę. Najpierw do Paryża, na Sorbonę pojechała uczyć się Bronisława, a Maria utrzymywała ją pracując w Polsce. Potem miały się zamienić i Maria miała jechać do Francji.

By wypełnić umowę Maria zatrudniła się jako guwernantka u ziemiańskiej rodziny Żorawskich w Szczukach, gdzie uczyła dwie ich córki. Prowadziła też naukę czytania, pisania i liczenia wśród wiejskich dzieci, czego wówczas zaborca surowo zabraniał.

W Szczukach Maria Skłodowska poznała młodego studenta matematyki, syna Żorawskich Kazimierza. Zakochali się w sobie i planowali ślub, jednak sprzeciwili się temu, a Kazimierz był zbyt słaby, by postawić na swoim.

Ostatecznie Maria wróciła do Warszawy i tu zaczęła rozwijać swoją wiedzę naukową, by dwa lata później, na mocy umowy z siostrą, pojechać na studia do Paryża.

Dworek w Szczukach wciąż istnieje, choć podupada i nie można wejść do środka.

Na mapie przybliżone położenie dworku.

 

Tekst jest elementem współpracy z firmą Lenovo. Partner nie miał wpływu na treść ani opinie, które wyrażamy.

Nie ma więcej wpisów