captcha image

A password will be e-mailed to you.

Czy dziś ostatni naprawdę ciepły dzień lata? Tego nie wiemy, ale to dobra okazja, żeby napisać o tym, że na terenach Polski już w XVII wieku rozpoczęto porządne pomiary temperatury.

Wieża Matematyczna Uniwersytetu Wrocławskiego

Najstarsze udokumentowane pomiary na ziemiach polskich rozpoczęły się już w 1654 roku, kiedy to Warszawa została włączona do pierwszej międzynarodowej sieci pomiarowej. Tak zwana sieć florentyńska, (The Medici Network) zorganizowana przez wielkiego księcia toskańskiego Ferdynanda II Medycejskiego, który na po podstawie pomysłu Galileusza, skonstruował w 1641 roku pierwszy termometr cieczowy. Sieć obejmowała 11 posterunków pomiarowych na terenie Europy i działała do 1667 roku.

Termometr Ferdynanda II (zdjęcie: Museo Galileo; CC BY-SA 4.0)

W 1779 roku ksiądz Jowin Fryderyk Bystrzycki herbu Bończa trzy razy dziennie wychodził mierzyć i zapisywać temperaturę na Zamku Królewskim w Warszawie (tu możecie zobaczyć kartę pomiarów).

W 1792 roku zaczęto pomiary w krakowskim Obserwatorium Astronomicznym założonym przez Jana Śniadeckiego, które trwały do 1825 roku. Jeszcze wcześniej pomiary prowadzone były w Gdańsku przez profesora Gimnazjum Akademickiego Michaela Christiana Hanowa, który w latach 1739-1772 dokonywał „cztery razy w ciągu doby pomiarów temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego, sumy opadów atmosferycznych, wilgotności powietrza oraz kierunku wiatru”.

Wszystko wskazuje na to, że to jednak Wrocław może poszczycić się najdłuższą historią ciągłych pomiarów temperatury prowadzonych w jednym miejscu przez tę samą instytucję. Choć pierwsze pomiary nad Odrą już w latach 1717-1726 prowadził Johan Kanlod to jednak najciekawsze dla badaczy zmian klimatu są pomiary rozpoczęte na Wieży Matematycznej Uniwersytetu Wrocławskiego w 1791 roku, które są kontynuowane przez Obserwatorium Meteorologiczne UWro do dnia dzisiejszego i stanowią jedną z najdłuższych serii pomiarowych w Europie Środkowej.

Na koniec warto jeszcze napisać, że stała sieć meteorologiczna w naszym kraju powstała w lipcu 1885 roku. Wtedy to na terenie ówczesnego Królestwa Polskiego powołano do życia Warszawską Sieć Meteorologiczną działającą przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W roku 1912 działały już 333 stacje meteo, które po odzyskaniu niepodległości dały podwaliny do założenia Państwowego Instytutu Meteorologicznego. Więcej o historii i samych pomiarach możecie przeczytać w Vademecum. Pomiary i obserwacje meteorologiczne wydanym przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Źródła podaje w odnośnikach zamieszczonych w tekście.

Nie ma więcej wpisów