W USA istniał gotowy plan walki z pandemią, ale… rząd go kompletnie zlekceważył

Macie już trochę dość książek o pandemii COVID-19? Ja również. I dobrze się składa, bo „Przeczucie” Michaela Lewisa nie jest jedną z nich. Czyta się to jak thriller medyczny, a jest de facto reporterską relacją ze stworzenia przez zespół specjalistów spójnego planu zwalczania pandemii w USA. Planu, który – kiedy już prawdziwa pandemia wybuchła – został zlekceważony i sparaliżowany przez administrację Donalda Trumpa.

Uwaga – pod tekstem znajdziecie informację o 50-procentowej zniżce na tę książkę!

Po książce „Przeczucie. Opowieść o czasach pandemii” spodziewałam się kolejnej relacji z przebiegu pandemii COVID-19, a tymczasem poświęcono jej może z jedną trzecią tej książki.

Mimo że Lewis potraktował tak „zdawkowo” tę właśnie część historii, „Przeczucie” czyta się jak rasowy thriller medyczny. Pokazuje, krok po kroku, reporterskim okiem, jak w Stanach Zjednoczonych na lata przed covidem doszło do opracowania na szczeblu federalnym skutecznego planu zwalczania pandemii, z którego w kluczowym momencie… nie skorzystano. Skutek tego zaniechania to tysiące dodatkowych zgonów z powodu COVID-19 w tym kraju i otarcie się jego systemu opieki zdrowotnej o zapaść. Jeśli pamiętacie relacje z dantejskich scen rozgrywających się chociażby w dotkniętym epidemią Nowym Jorku, to wiecie, o czym mówię.

Michael Lewis opowiada tę historię poprzez zaangażowanych w nią ludzi. Wykorzystuje do tego swój warsztat reporterski, z którego dał się poznać we wcześniejszych słynnych tytułach, takich jak „Wielki szort” o przyczynach krachu na amerykańskiej giełdzie w 2008 roku czy „Moneyball” o pierwszym wykorzystaniu analizy komputerowej w baseballu. Oba tytuły doczekały się zresztą głośnych ekranizacji – pierwszy z wybitnymi kreacjami aktorskimi Christiana Bale’a i Ryana Goslinga, drugi – Brada Pitta.

Oglądałam „Big short” i uważam, że to świetny film, choć trudny w odbiorze ze względu na specjalistyczny język. Inaczej jest z „Przeczuciem”, które mimo silnego zaangażowania w tematykę medyczną pozostaje – jak sądzę – książką przystępną. Tak jest również wskutek tego, że z większością specjalistycznych pojęć, takich jak koronawirus, CDC, testy antygenowe czy respiratory, zdążyły nas już zaznajomić media od początku 2020 roku.

Na niemal 400 stronach książki “Przeczucie” stopniowo poznajemy bohaterów dramatu, który rozgrywa się na naszych oczach: lekarzy, naukowców i specjalistów w dziedzinie zdrowia publicznego, którzy dali z siebie wszystko, by opracować plan walki z pandemią.

A historia ta zaczęła się za kadencji George’a W. Busha, który w 2005 roku przeczytał książkę Johna Barry’ego „Wielka grypa. Historia najgroźniejszej pandemii w historii”. To uruchomiło proces, który doprowadził do powstania grupy specjalistów nieformalnie nazywanej Wolverines (od Wolverine, komiksowej postaci superbohatera znanego z komiksów i filmów Marvela).

Stopniowo do tego zespołu dołączali kolejni specjaliści. Znalazł się tam m.in. Bob Glass, naukowiec, który pomógł córce stworzyć na festiwal naukowy model komputerowy rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej w populacji, a następnie rozwinął z niego pełnowymiarowy model naukowy. Do zespołu dołączyła też Charity Dean, zafascynowana chorobami zakaźnymi główna lekarka hrabstwa Santa Barbara w Kalifornii. Oraz kilku innych specjalistów o nieprzeciętnych zdolnościach i kwalifikacjach, których losy Lewis opisuje.

Z planu nakreślonego w 2006 roku przez Rajeeva Venkayyę, szefa Rady Bezpieczeństwa Wewnętrznego w administracji Busha, z pomocą modeli komputerowych i badań naukowych w kolejnych latach fachowcy ci stworzyli wielopłaszczyznową instrukcję postępowania w trakcie pandemii, obejmującą zarówno opracowanie szczepionek i leków, jak i obostrzenia w zakresie podróżowania czy izolacji społecznej. Tak, wszystko to dobrze znamy z naszych własnych doświadczeń pandemicznych. Pamiętajmy jednak, że te zalecenia nie wzięły się znikąd.

Kiedy więc wybuchła pandemia COVID-19, to właśnie Stany Zjednoczone były tym krajem, który powinien był poradzić z nią sobie najsprawniej. Tak się jednak nie stało. Zawinili ludzie na najwyższych szczeblach administracyjnych, z prezydentem Trumpem na czele. Popełnili większość błędów, przed którymi zespół Wolverines ostrzegał w swoich instrukcjach. Jak to przebiegało w szczegółach, przeczytacie w tej fascynującej książce.

Jej gorzkie przesłanie zamyka się w tym cytacie:

Pewnego dnia jakiś historyk dojdzie do wniosku, że jedną z największych zagadek jest to, jak nacja, która nazywa się Amerykanami, kiedykolwiek była w stanie o sobie decydować, skoro w ten, a nie inny sposób zabierali się do rządzenia.