Piotr Stanisławski
Obraz z domowego spektroskopu. Fot. Crazy Nauka
Każde źródło światła ma swój szczególny „odcisk palca” zależny od tego, co właściwie świeci. Spektroskop optyczny to urządzenie, które pozwala na rozłożenie światła na poszczególne częstotliwości. Możemy dzięki niemu zobaczyć tęczę, która pokazuje składowe obserwowanego promieniowania.
Ale te tęcze bardzo się od siebie różnią. Nawet w domu, patrząc na różne typy żarówek możemy zobaczyć, że ich tęcze czyli widma spektroskopowe będą zupełnie różne.
Jak to obejrzeć? W ciągu 20 minut można łatwo skonstruować prosty spektroskop, który daje mnóstwo frajdy i pozwala się sporo nauczyć.
Potrzebne będą:
- teksturowa rurka od ręcznika papierowego
- kawałek kartonu
- nożyczki
- płyta CD
- ołówek
- ostry nóż
- nieprzezroczysta taśma klejąca
- dwustronna taśma klejąca (nie jest konieczna)
Ponieważ pomysł nie jest nasz, więc po szczegółowy przepis odsyłamy na stronę, z której korzystaliśmy.
Pozbawiona warstwy odbijającej płyta CD służy za siatkę dyfrakcyjną, na którą pada światło przez szczelinę. Wewnątrz rury jest ciemno, więc świetnie widać paski widma. Nie róbcie tylko za wąskiej szczeliny (chyba, że do obserwacji Słońca), bo wtedy ciemniejsze źródła światła dają słabe efekty.
Co warto obserwować?
Bawiliśmy się patrząc na różne typy żarówek i robiąc zdjęcia smartfonem przyłożonym do spektroskopu. Efekty?
Widmo świetlówki energooszczędnej. Fot. Crazy Nauka
Widmo świecy. Fot. Crazy Nauka
Widmo świecy, do której dosypaliśmy soli. Widać żółte pasmo sodu. Fot. Crazy Nauka
Widmo żarówki halogenowej. Widać brak koloru żółtego. Fot. Crazy Nauka
Co jeszcze można obserwować? Zwykłą żarówkę żarową. Słońce (ale UWAGA!!! Ostrożnie! Szczelina musi być bardzo wąska!). Lampy uliczne (mają bardzo mało pasków). Żarówki LED – w tym kolorowe (niektóre barwy są monochromatyczne, inne złożone z kilku kolorów). Płomień palnika gazowego. Świecę z drutem miedzianym (daje niebieskozielony kolor). Jakieś inne pomysły?
Dlaczego jesienią liście żółkną i czerwienieją?
Dlaczego kolory (a zwłaszcza czerwony) blakną na słońcu?
Jak zobaczyć cień Ziemi stojąc na Ziemi?