captcha image

A password will be e-mailed to you.

Rekonstrukcja wyglądu Saccorhytus coronarius. Źródło: Nature

Nie miał odbytu, ale za to dysponował ogromną paszczą. Poznajcie praprara… dziadka.

To najdawniej żyjące zwierzę, które można powiązać z linią rozwojową człowieka. Jego nazwa gatunkowa, Saccorhytus coronarius, nawiązuje do przypominającej koronę paszczy. Nie da się ukryć, że nie było ładne. Nie miało też imponującej postury – skamieniałości jego szczątków mają kształt worka i rozmiary zaledwie kilku milimetrów. Ponadto poruszało się, wijąc się. Naukowcy nie mają jednak wątpliwości, że był to najstarszy znany przodek wszystkich kręgowców. Żył aż 540 mln lat temu.

Zdjęcie skamieniałości Saccorhytus coronarius. Źródło: Nature

Skamieniałości tego szacownego, choć niepozornego zwierzęcia odkryto w osadach z okresu wczesnego kambru w chińskiej prowincji Shaanxi. Dobrze, że badacze zachowali czujność i nie przegapili 45 drobinek o wyglądzie ziarnka ryżu. Po wnikliwych analizach niezwykle szczegółowo zachowanych szczątków uznali, że nowo odkryte zwierzę jest najstarszym znanym przedstawicielem wtóroustych – kladu zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym z pragęby wykształca się otwór odbytowy. Oznacza to, że pragęba przejmuje funkcje odbytu lub zanika, a wówczas zamiast niej wtórnie formuje się odbyt. Po stronie przeciwnej (czyli brzusznej) powstaje zaś otwór gębowy. Trochę to skomplikowane.

Tym niemniej wygląda na to, że u osobników z gatunku Saccorhytus coronarius odbyt się… nie wykształcił. Zwierzę albo wydalało resztki tym samym otworem, którym jadło (co za obrzydliwość), albo służyły mu do tego celu otwory przypominające oczy i nozdrza. To przez nie mogła wydostawać się woda i zbędne resztki pożywienia. Ależ dziwactwo! Być może jednak naukowcy przeoczyli odbyt u tych maleńkich skamieniałości, kto wie. Pewne jest tylko to, że otoczony wyrostkami imponujący otwór gębowy służył zwierzęciu do chwytania nawet sporej zdobyczy, czyli zagarnianych wraz z wodą mniejszych od niego stworzeń.

Saccorhytus daje wyobrażenie o tym, jak przebiegała ewolucja grupy zwierząt, z których wykształciły się potem ryby, a długo potem – my. Do wtóroustych należą też m.in. dzisiejsze strzykwy.

Nie ma więcej wpisów