captcha image

A password will be e-mailed to you.
Sukienka w trzech typach oświetlenia (od lewej): wersja katalogowa, oryginalne zdjęcie, wersja "nasłoneczniona". Źródło: Tumblr

Sukienka w trzech typach oświetlenia (od lewej): wersja katalogowa, oryginalne zdjęcie, wersja “nasłoneczniona”. Źródło: Tumblr

Naukowcy rozprawili się z problemem niebiesko-czarnej (a może biało-złotej?) sukienki, która w lutym 2015 roku rozpętała wielką internetową dyskusję.

W lutym tego roku na Twitterze pojawiło się zdjęcie, które podzieliło ludzi na dwie, a nawet trzy frakcje. Część internautów stwierdziła, że to sukienka w czarne i niebieskie paski. Inni – w tym ja – uznali, że paski są złote i białe. Są też tacy, którzy widzą to raz tak, a raz inaczej. Rano sukienka była czarno-niebieska, a po południu na tym samym zdjęciu i monitorze złoto-biała. O sporze i możliwych naukowych wyjaśnieniach tego fenomenu pisaliśmy na naszych blogu.

Oto sporne zdjęcie sukienki:

Jakiego koloru jest ta sukienka? Fot. Caitlin McNeill

Jakiego koloru jest ta sukienka? Fot. Caitlin McNeill

W majowym numerze pisma „Current Biology” ukazały się aż trzy poważne publikacje naukowe poświęcone postrzeganiu kolorystyki sukienki. Tak! Zdjęcie zrobione naprędce w sklepie z ubraniami i wysłane przyjaciółce stało się przyczynkiem do analizy tego, jak ludzki mózg stara się interpretować kolory, gdy brakuje mu niezbędnych do tego danych. Brawo, internecie!

Na początku trzeba uczynić założenie, że na naszych monitorach kolory są inaczej skalibrowane i ten fakt może wprowadzać zamieszanie. Tym niemniej osoby oglądające sukienkę na tym samym monitorze podawały zupełnie inne zestawy kolorów materiałów, z jakich została uszyta. Z czego wynika fenomen tego zjawiska?

O warunkach, w jakich zostało zrobione zdjęcie, nie wiemy w zasadzie nic. Sposób oświetlenia po prawej stronie sugeruje, że na sukienkę pada naturalne światło dzienne, zaś z lewej – sztuczne światło z wnętrza sklepu.

 

Analiza nr 1

Dr Bevil Conway, neurolog z Wellesley College w Stanach Zjednoczonych, dowodzi, że zróżnicowany sposób interpretacji barw sukienki zależy od naszych życiowych przyzwyczajeń, a konkretnie od tego, czy lubimy długo przesiadywać w nocy, czy też zrywamy się do działania o świcie. Sowy, spędzające znaczną część życia w sztucznym oświetleniu, znacznie częściej postrzegają sukienkę jako niebiesko-czarną. Dlaczego? Ponieważ ich mózgi nauczyły się eliminować “żółtą” barwę często widywanego sztucznego światła. Z kolei przyzwyczajone do dziennego światła skowronki częściej postrzegają sukienkę jako biało-złotą.

W ramach tego samego badania Rosa Lafer-Sousa z Massachusetts Institute of Technology (MIT) dowiodła, w jaki sposób oświetlenie decyduje o tym, jak mózg interpretuje widziane kolory. Takie same wydruki zdjęcia sukienki umieściła na różnym tle i okazało się, że w otoczeniu żółtopomarańczowym sukienka wydaje się czarno-niebieska (choć ja widzę raczej brązowo-niebieską), a w scenerii zimnoniebieskiej postrzegamy ją raczej jako biało-złotą.

Zobaczcie to na filmie:

Ci sami badacze poprosili też 1400 osób, by z pomocą koła barw określili, jaki kolor sukienki widzą na zdjęciu. Okazało się, że aż 57 proc. osób postrzega ją jako niebiesko-czarną, 30 proc. jako biało-złotą, a 10 proc. – jako niebiesko-brązową.

 

Analiza nr 2

Do interesujących wniosków doszedł prof. Karl R. Gegenfurtner, psycholog z niemieckiego Uniwersytetu w Giessen, który na odpowiednio skalibrowanym monitorze sprawdzał, jak przebiega podział pomiędzy osobami oceniającymi sukienkę jako niebiesko-czarną i jako biało-złotą. Okazało się, że kolory na dyskusyjnym zdjęciu tak się przypadkowo zestawiły, iż dobrze korespondują z naturalnymi barwami dziennego światła: w południe światło słoneczne ma barwę niebieskawą, zaś rano i wieczorem – raczej żółtawą. Aby zorientować się, z jakim światłem mamy do czynienia, potrzebujemy punktów odniesienia, jakimi w przypadku światła dziennego są kolory czerwony lub zielony. Tych jednak brakuje na tym zdjęciu.

Dlatego ta fotografia nie daje się jednoznacznie zinterpretować. Kiedy niektórzy ludzie uznają, że sukienka skąpana jest w ciepłym żółtym świetle, ich mózgi nieświadomie eliminują tę barwę, w rezultacie otrzymując niebiesko-czarne paski. A ci, którzy postrzegają ją raczej w chłodnym, niebieskawym oświetleniu, interpretują ją jako biało-złotą.

 

Analiza nr 3

Dr Michael Webster z University of Nevada odkrył z kolei asymetrię, z jaką ludzki mózg traktuje odcienie żółtego i niebieskiego. Oznacza to, że jako wywodzący się z afrykańskiej sawanny gatunek przyzwyczajony do obcowania z promieniami słonecznymi padającymi z błękitnego nieba nauczyliśmy się odejmować niebieski odcień od koloru oglądanego przedmiotu. Dzięki temu możemy widzieć barwę białą czy szarą. Kiedy jednak mamy do czynienia z żółtym lub pomarańczowym, mózg nie wykonuje takich zabiegów i niczego nam od obrazu nie „odejmuje”, uznając, że taki jest właśnie kolor tego przedmiotu.

Potwierdził to eksperyment, w ramach którego naukowcy wymienili widoczne na zdjęciu niebieskie piksele na żółte. Wówczas wszyscy oglądający sukienkę oceniali jej kolorystykę w ten sam sposób.

Źródła:

Striking individual differences in color perception uncovered by ‘the dress’ photograph

The many colours of ‘the dress’

Asymmetries in blue–yellow color perception and in the color of ‘the dress’

 

Polecamy też nasze artykuły:

Jakiego koloru jest sukienka – oto naukowe wyjaśnienie

Jaja kleszczy, czyli jak w sieci rozchodzą się niebezpieczne i głupie informacje

 

 

Czego u nas szukaliście?

Nie ma więcej wpisów