captcha image

A password will be e-mailed to you.

W Brazylii – przede wszystkim w tamtejszych lasach deszczowych – od połowy sierpnia 2019 roku wybuchło ponad 9500 nowych pożarów. Giną rzadkie zwierzęta i rośliny, do atmosfery uwalniany jest dwutlenek węgla. Tymczasem władze Brazylii nie widzą w tym nic nadzwyczajnego. Dlaczego?

Do topniejącej Grenlandii oraz płonącej tundry i tajgi w Arktyce dołącza kolejny wyraźny sygnał zmiany klimatu: ogromne pożary puszczy amazońskiej – największej na świecie połaci lasów deszczowych i skarbca bioróżnorodności.

Od początku tego roku naukowcy naliczyli aż 82 tys. pożarów w Brazylii, głównie w lasach amazońskich. To o 80 procent więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku – podaje brazylijski Narodowy Instytut Badań Kosmicznych (Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais, INPE). 19 sierpnia 2019 roku prowincja Amazonas, która zajmuje sporą część należących do Brazylii lasów deszczowych, ogłosiła stan wyjątkowy.

Na poniższej grafice zaznaczono dymy z pożarów odnotowanych przez satelity 20 sierpnia 2019 roku:

Źródło: Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais, INPE

Dlaczego powinniśmy się przejmować tym, co się dzieje w odległej Brazylii?

Bo to wpływa na cały klimat Ziemi. Największe lasy równikowe na świecie (5,5 mln km kw.) odgrywają rolę jego regulatora, zatrzymując w procesie wegetacji ogromne ilości węgla. Pożary oznaczają więc gwałtowny wyrzut znacznej objętości dwutlenku węgla do atmosfery, co samo w sobie jest niekorzystne dla klimatu, a do tego źle prognozuje na przyszłość, kiedy to będziemy mieć do dyspozycji mniej roślin zielonych niż przed tą katastrofą. Mniejsza zdolność ziemskich lasów do przechowywania dwutlenku węgla zapewne nie pozostanie obojętna dla klimatu ocieplającego się wskutek wzrostu emisji CO2.

Ponadto lasy amazońskie zamieszkuje ponad połowa gatunków roślin i zwierząt na świecie (pisze o tym zaprzyjaźniony blog To Tylko Teoria). Wraz z pożarami ich liczba się kurczy, boleśnie maleje różnorodność biologiczna.

Co z tymi pożarami?

Sytuacja w Amazonii jest bardzo poważna, jednak tu i ówdzie odzywają się głosy mówiące, że pożary lasu w lasach amazońskich to nic nadzwyczajnego o tej porze roku. Rzeczywiście: w Brazylii trwa obecnie pora sucha i towarzysząca jej „queimada”, czyli sezon tradycyjnego wypalania pól przez rolników, który to proceder powtarza się co roku. Dane INPE (widoczne nieco poniżej na wykresie z niebieskimi słupkami, opublikowanym przez BBC na Twitterze) pokazują, że tegoroczna liczba pożarów na terenie Brazylii jest faktycznie najwyższa od 2013 roku (od kiedy istnieje monitoring satelitarny), choć tylko nieznacznie przewyższa wynik z 2016 roku.

[EDIT] W danych na grafice przygotowanej przez BBC pojawiła się nieścisłość. Otóż po 2013 roku najwięcej pożarów lasu w Brazylii miało miejsce w 2016 roku (83833), zaś w 2019 roku wybuchło ich nieco mniej – 82285, a BBC pokazuje, że w 2019 roku było ich najwięcej. Ostateczna liczba pożarów od stycznia do sierpnia 2019 roku być może jeszcze się zmieni, bo sierpień się jeszcze nie skończył. W związku z tym wadliwy wykres BBC wyrzucam z artykułu, a zamiast niego wstawiam dane zsumowane przeze mnie na poniższym wykresie na podstawie informacji udostępnianych bezpośrednio przez INPE. Widać na nim liczbę pożarów w Brazylii od stycznia do sierpnia w latach 2013-2019. Liczba pożarów z 2019 roku jest tylko o 7 proc. wyższa niż wynosi średnia z ostatnich 10 lat.

Również NASA podaje, że tegoroczna liczba pożarów w lasach amazońskich utrzymuje się w okolicach średniej z ostatnich 15 lat. W stanach Amazonas i Rondônia pożarów jest więcej niż zazwyczaj, ale już w pozostałych stanach zajmowanych przez las deszczowy – Mato Grosso i Pará – pożarów jest mniej niż w ubiegłych latach o tej porze roku.

Czy więc nie ma sensu bić na alarm?

Tego nie powiedziałam. Sytuacja jest bardziej skomplikowana, niż to wygląda na pierwszy rzut oka.

Do uspokajających głosów dołączył prezydent Brazylii Jair Bolsonaro, który nie kryje tego, że ochrona lasów deszczowych nie jest jego priorytetem. Opozycja krytykuje Bolsonaro za to, że jego rząd toleruje wylesianie w lasach amazońskich: zmniejszył nakłady na monitorowanie niezgodnej z prawem wycinki, praktycznie zaprzestał konfiskaty nielegalnie pozyskanego drewna i zmniejszył kary za ten proceder oraz za wydobywanie złóż na obszarach chronionych. Tylko w lipcu 2019 roku lasy amazońskie skurczyły się o 1345 km kw., co odpowiada obszarowi niemal trzykrotnie większemu od powierzchni Warszawy.

Jednak prezydent Brazylii, który objął rządy na początku 2019 roku, jest tylko częściowo odpowiedzialny za dużą liczbę tegorocznych pożarów w puszczy amazońskiej. Warto wiedzieć, że już wcześniejsze rządy tolerowały wylesianie w Amazonii – w 2018 roku proceder ten zwiększył się o niemal 14 proc. względem poprzedniego roku, osiągając najwyższy poziom od dekady.

Pożary lasów amazońskich sfotografowane przez satelitę NOAA 12 sierpnia 2019 roku. Fot. NOAA

W szerszej skali za złą sytuację lasów deszczowych w tej części świata można winić znacznie więcej osób – tych kilka pokoleń, które doprowadziły do obserwowanej obecnie zmiany klimatu i obojętnie patrzyły na potężne wylesianie Amazonii.

Jeszcze do niedawna uznawano, że dzięki naturalnej wilgotności lasy deszczowe są w zasadzie odporne na pożary. Niestety, szybkie i drastyczne wylesianie sprawiło, że stały się podatne na susze. Susze w puszczy amazońskiej?! I owszem. Zdarzenia te, dawniej uznawane za takie, które pojawiają się może raz na sto lat, w ciągu ostatnich 15 lat nawiedziły Amazonię aż trzykrotnie: w 2005 roku, 2010 roku i w latach 2015-2016. Przyczyną większej częstotliwości pojawiania się susz jest ocieplanie się klimatu – to samo zjawisko, które wywołało w tym roku m.in. suszę i zwiększenie intensywności pożarów na Syberii, Alasce i w północnej Kanadzie, a także rekordowe topnienie lądolodu Grenlandii.

Co susza oznacza dla lasu deszczowego?

Mniejsza dostępność wody sprawia, że drzewa zrzucają liście lub umierają. Wskutek tego przerzedza się parasol tworzony przez liście, co sprzyja jeszcze większej ucieczce wilgoci z poszycia lasu. Sytuację dodatkowo pogarsza selektywna wycinka niektórych gatunków drzew oraz wypalanie połaci lasu przez rolników. W efekcie kondycja puszczy amazońskiej szybko się pogarsza i nietrudno przewidzieć, że wskutek dalszego wylesiania i postępującej zmiany klimatu pożary ją nawiedzające będą coraz bardziej intensywne i trudniejsze do opanowania.

O skali pożarów w Amazonii świadczy to, że dymy znad płonących lasów pokryły ogromną połać nieba nad Ameryką Południową i dotarły do odległego São Paulo, gdzie w środku dnia zrobiło się niemal ciemno.

Chciałabym, żeby to był już koniec złych wiadomości, jednak wystarczy rzut oka na pokazującą pożary lasów na świecie mapę Global Forest Watch Fires, by dostrzec, że mnóstwo pożarów trawi obecnie m.in. Afrykę na południe od równika. Temu jednak zachodnie media nie poświęcają zbyt wiele miejsca, zdecydowanie skupiając się np. na doniesieniach z Gran Canarii na Wyspach Kanaryjskich, gdzie z powodu pożaru trzeba było ewakuować 9000 turystów. Cóż, świat płonie, a my i tak nie widzimy niczego poza czubkiem własnego nosa.

3 1 vote
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

15 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Jacek
Jacek
4 lat temu

Dobry tekst. Dzięki.

r.abin
r.abin
4 lat temu

(co jest naturalną funkcją fotosyntezy)? Wg Lavoisiera – ilość substratów=ilości produktów. Z 48g CO2 – musi powstać 32 g O2 —— i 12g C. Teraz niech mi ktoś powie – gdzie się podziewa ten węgiel? (skoro masa lasów deszczowych – od tysiącleci nie ulega przyrostowi, a gleba tam cieniutka) Pisał o tym (przed 35 laty) Paul Colinvaux – a obecnia A. Kardaś (z grupy prof Malinowskiego) https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/na-skroty-przez-las-nie-tedy-droga-375

DingoDong
DingoDong
4 lat temu

Już dawno czytałem, że ostatecznie Globalne Ocieplenie doprowadzi do tego, że w ogniu stanie cała półkula północna. Zrobić już nic się nie da i nie ma co tutaj wymyślać i pierd… farmazonów w stylu geoinżynieria i inne takie. Doszliśmy do przepaści i teraz tylko pozostaje czekać aż spadniemy. Reagować to trzeba było 20-30 lat temu, ale człowiek jest istotą tępą i wygodnicką. Dopóki nie zabraknie wody w kranie a w Biedronce nie zabraknie chipsów, świat będzie parł do przodu, czekając na premierę nowego Samsunga S15 i IphonaXY Liczy się PKB i auto w leasingu.

Kamil
Kamil
Reply to  DingoDong
4 lat temu

Również uważam, że jest za późno. Naukowcy stracili dwie dekady na przekonywanie opinii publicznej, że globalne ocieplenie to nie przelewki. Gdy powoli to zaczęło do nas docierać, to okazuje się, że już po ptakach. Trzeba zapiąć pasy i przygotować się na najgorsze.

Piotrek
Piotrek
Reply to  Kamil
4 lat temu

A z moich bardzo amatorskich obliczen wynika ze to o czym mowicie to Falsz, ale interesuje sie “zmianami klimatu” od 2 godzin wiec moge sie mylic. Mozecie mnie przekonac? Tylko odrzucam argumenty typu “bo wszyscy tak mysla” albo powolywanie sie na Autorytety, bo wariatow nie brakuje. Poza tym, czy ten koniec swiata nie powinien sie juz zaczac? W darlowie poziom baltyku chyba ten sam co 20 lat temu, wody w studni tyle co zawsze bylo, zieleni tez, nawet zwierzyny. Nawet pory roku sa dosc przewidywalne. Kiedy w koncu ten koniec swiata sie zacznie?

Ada
Ada
Reply to  Piotrek
3 lat temu

Durni tez, jak widac nie brakuje. Polecamyzaczac od materialu dla nizszej podstawowki, bo naukowych faktow to raczej nie zrozumiesz… Jak zaczniesz np odrozniac klimat od pogody to moge stracic (bo raczej strace i nic nie zyskam) te godzine na tlumaczenie oczywistego…

Kamil
Kamil
4 lat temu

Jakakolwiek dyskusja o realnej, skutecznej walce z globalnym ociepleniem i ogólną dewastacją środowiska prędzej czy później prowadzi do tego samego wniosku – ludzi na świecie jest niestety za dużo. Po prostu za dużo. Niemożliwa jest ochrona Amazonii czy jakiegokolwiek innego obszaru w obliczu wzrastającej antropopresji, rosnącego popytu na mięso, na paliwa kopalne i tysięcy innego typu zasobów. Na świecie jest prawie 8 mld ludzi. Kiedy moi rodzice chodzili do szkoły, były ich 4 miliardy. Kiedy ja chodziłem do szkoły, populacja wynosiła już 6 mld. Miliard ludzi na dekadę. Dopóki życie jest stosunkowo lekkie, łatwe i przyjemne, to ludności będzie przybywać,… Czytaj więcej »

Józek
Józek
Reply to  Kamil
4 lat temu

Nie będzie trwało w nieskończoność bo po szybkim przyroście, który rozpoczął się na początku zeszłego stulecia i jeszcze bardziej przyspieszył od lat 50. wkracza w fazę platau która przewidywana jest na 11 miliardów ludzi do końca tego stulecia (o ile nie zostaniemy zdziesiątkowani przez globalne ocieplenie). Kobiety na świecie rodzą coraz mniej dzieci i nie jest potrzebny do tego żaden globalny program depopulacyjny tylko poprawa poziomu życia w krajach najbiedniejszych bo wraz z wkraczaniem na wyższy poziom dochodów i bezpieczeństwa socjalno-ekonomicznego spada dzietność.

Piotrek
Piotrek
Reply to  Józek
4 lat temu

Powtarzacie MITY ! Przeciez istnieja Bogate Patriarchalne spoleczenstwa z Nadmiarem dzieci. Kluczem jest slowo “Patriarchalne” Wszystko zaczelo sie przez Wojny Swiatowe, bo pozostaly po nich MILIONY wdow. Zmienila sie kultura, bo musialy One stac sie niezalezne tzn. wyjsc z domu i zaczac zasuwac w robocie. Dlatego dzis uwazamy prace kobiet za Oczywistosc. Gdy upowszechnila sie Antykoncepcja to juz wogole biali zaczeli wymierac. Przez to musza sprowadzac Milionami imigrantow do pracy. Nikt nie potrafi zrozumiec, ze praca daje korzysci a dziecko przeszkadza w pracy, wiec sie robi malo dzieci. W demokracji nie da sie odebrac kobietom mozliwosci pracy, bo PKB spadnie… Czytaj więcej »

Maciek
Maciek
Reply to  Kamil
4 lat temu

Ludzi za dużo, żywności za dużo i pełno wolnego miejsca.

Seba
Seba
4 lat temu

Lał pożary wydzielają dużo dwutlenku węgla i niszczą rośliny przez co ta sama ilość dwutlenku węgla będzie wolniej poddawana procesowi wegetacji – żadna nowość. W ciągu ostatnich 13 lat liczba ludności na świecie wzrosła o ponad miliard. A każdy człowiek potrzebuje oddychać, oddychając wysycha CO2. Każdy człowiek potrzebuje coś zjeść, nie wszyscy to wegetarianie a każdy zwierzak tak samo jak człowiek wydała CO2, mało tego większość zwierzaków je roślinki które przerabiają CO2 na tlen. A jak ludziom zimą zimno to rozpalają ogień który tez pochłania tlen. Efekt cieplarniany to efekt wzrostu liczby ludności na świecie nic innego. Tego się nie… Czytaj więcej »

Piotrek
Piotrek
Reply to  Seba
4 lat temu

Na jednego czlowieka przypada ponad 400 drzew, a wystarcza mu 2 by mial czym oddychac, Pomijam produkcje tlenu przez oceany. Nie znam liczb ale szacuje ze co najwyzej polowa ludzi mieszka w klimacie gdzie zima musza spalac paliwo. Wiesz ile przypada powierzchni na czlowieka? 600 000 m2 !! Slyszalem od “Eko-Jehowych” ze gdyby skroplic atmosfere na glowa to bylby slup o wysokosci 12m. Wyobraz sobie kwadratowy zbiornik o bokach 600m o glebokosci 12 m !! Teraz wyobraz sobie ze idziesz nad tak olbrzymi akwen. Czy jestes w stanie swoimi odchodami, paleniem ognisk i smiecmi zaburzyc rownowage w pojedynke?? Szczerze to… Czytaj więcej »

Piotrek
Piotrek
Reply to  Piotrek
4 lat temu

sorki, pomylilem sie w wymiarach tego akwenu bo bylby jeszcze wiekszy 😛

piotrek
piotrek
4 lat temu

TO NIE JEST NAUKA, TO WMAWIANIE SWOICH TEZ, BO BRAKUJE DANYCH, OBLICZEN… zamiast tego czyjes przekonanie, oskarzanie, straszenie armagedonem. Dlatego od dzis bede nazywal te sekte “Eko-Jehowi” Dopiero zaczalem interesowac sie “zmianami klimatu” z moich amatorskich obliczen wynika ze to falsz, moge sie mylic ale zaden Eko-Jehowy nie dysponuje danymi. Wszyscy Oni wierza bo inni wierza, no i tak nakrecaja sie nawzajem… typowy bieg lemingow.

Piotrek
Piotrek
Reply to  piotrek
4 lat temu

Na czlowieka przypada ponad 600 000 m2 planety i ponad 400 drzew, do oddychania wystarcza mu zaledwie 2 (nie wspominajac o produkcji tlenu w oceanach) Jeden Eko-Jehowy twierdzil ze skroplona atmosfera bylaby slupem cieczy wysokim na 12 metrow. Na jednego czlowieka przypada wiec jezioro 60 Ha glebokie na 12m !! Czy jedna osoba moze zanieczyscic tak OGROMNY akwen? Nie ma szans. Niech mi ktos uwododni ze sie myle, bo puki co jedyne co slyszalem to argument owczego stada tzn. “wszyscy w to wierzymy wiec to musi byc prawda ARG ARG ARG !!!!” xD

Nie ma więcej wpisów
15
0
Would love your thoughts, please comment.x
%d