captcha image

A password will be e-mailed to you.

Graecopithecus freybergi – obraz autorstwa Velizara Simeonovskiego stworzony na podstawie wytycznych przekazanych przez Madelaine Böhme i Nikolaia Spassova. Źródło: Uniwersytet Eberharda Karola w Tybindze

Najstarszy z homininów, od którego pochodzi nasz gatunek, żył 7,2 mln lat temu w Europie, a nie w Afryce – sugerują najnowsze badania.

To historia na tyle sensacyjna, że nabrałam podejrzeń, czy nie jest kolejnym fake newsem. Ale nie – stoją za nią wieloletnie badania prowadzone przez poważny zespół naukowy i publikacja w szanowanym piśmie naukowym „PLOS ONE”. Z czystym sumieniem mogę więc napisać, że prawdopodobnie odnalazł się nasz najstarszy przodek z linii homininów*. W dodatku nie tam, gdzie się go spodziewano.

Dzięki sekwencjonowaniu DNA wiemy, że ostatni wspólny przodek człowieka i szympansa chodził po Ziemi około 7 mln lat temu (niektórzy sądzą, że mogło to mieć miejsce nawet ok. 10-13 mln lat temu, inni, że działo się to między 7 a 5 mln lat temu). Kiedy dokładnie? To jest przedmiotem badań od wielu lat. Teraz właśnie zespołowi naukowców z Niemiec, Kanady i Bułgarii udało się zidentyfikować najstarszego hominina – przodka naszego gatunku i wszystkich jego poprzedników m.in. z rodzaju Homo czy Australopithecus.

Ów nowo odkryty przodek pojawił się na Ziemi niedługo po rozdzieleniu się linii rodowych ludzi i szympansów. Żył około 7,2-7,1 mln lat temu, co określono na podstawie otaczających jego szczątki osadów geologicznych. To oznacza, że był o kilkaset tysięcy lat starszy od najstarszego znanego afrykańskiego hominina, za jakiego uznaje się odkrytego w Czadzie Sahelanthropusa, którego szczątki oszacowano na 6-7 mln lat.

Pożegnanie z Afryką?

Najdziwniejsze w tym wszystkim jest miejsce, w którym znaleziono szczątki tego najstarszego hominina. Prastarą kość szczęki odkopano w 1944 roku w Grecji, dlatego gatunek ten nazwano Graecopithecus freybergi, a sami odkrywcy mówią o nim “El Greco”. W 2012 roku w Bułgarii odkryto skamieniały ząb przedtrzonowy należący do przedstawiciela tego samego gatunku. Badania tomograficzne i rekonstrukcje 3D pokazały, że szczątki te noszą zarówno cechy właściwe gatunkowi Homo sapiens, jak i naszym wczesnym przodkom (takim jak Ardipithecus and Australopithecus).

Wielkie małpy mają zazwyczaj dwa lub trzy odrębne i rozbieżne korzenie zębów przedtrzonowych. Dla odmiany korzenie Graecopithecusa zbiegają się i są częściowo połączone, podobnie jak u człowieka i jego przodków

– stwierdziła kierująca badaniami prof. Madelaine Böhme z Uniwersytetu Eberharda Karola w Tybindze.

Po raz pierwszy odkryto tak stare szczątki hominina poza Afryką, która jest powszechnie uznawana za kolebkę ludzkości. Naukowcy podkreślają jednak, że około 7,2 mln lat temu Bałkany i cały dzisiejszy basen Morza Śródziemnego porastała sawanna, na której żyły m.in. żyrafy, gazele, antylopy i nosorożce. Miało to związek z tzw. kryzysem messyńskim, wskutek którego Morze Śródziemne zupełnie wyschło, a Nil płynął aż do Sycylii, łącząc się z Dunajem.

W tym samym czasie następował proces formowania się pustyni w Afryce Północnej, co mogło mieć zasadnicze znaczenie dla rozdzielenia się linii rodowych człowieka i szympansa – odseparowane Saharą gatunki mogły ewoluować niezależnie od siebie. Prof. Böhme nazywa tę hipotezę “North Side Story” w odróżnieniu od hipotezy “East Side Story”, wedle której przodkowie człowieka pojawili się nieco później w Afryce Wschodniej na skutek zmian klimatu wywołanych utworzeniem się Wielkich Rowów Afrykańskich.

Więcej dowodów

Szczęka i ząb przedtrzonowy należące do osobników z gatunku Graecopithecus. Fot. Wolfgang Gerber/Uniwersytet Eberharda Karola w Tybindze

Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę to, jak skromnym materiałem kopalnym – zębem i szczęką – dysponują naukowcy, którzy odkryli Graecopithecusa. Na tej podstawie zdołali jedynie sporządzić charakterystykę korzeni zębów tego dawno wymarłego gatunku.

Odkrywcy podkreślają, że potrzeba więcej dowodów na to, że Graecopithecus należał do homininów. Przydałyby się zwłaszcza kości nóg, dzięki którym można by określić, czy ów osobnik miał postawę wyprostowaną, czy też poruszał się podobnie jak szympansy.

Źródło 

* Hominin to określenie obejmujące przodków człowieka po rozdzieleniu się linii człowieka i szympansa. Dla odmiany określenie hominid jest znacznie szersze i obejmuje człowiekowate – rodzinę ssaków naczelnych, w skład której wchodzą nie tylko ludzie i ich przodkowie, ale również szympansy, goryle i orangutany.

Nie ma więcej wpisów