Wielka Czerwona Plama na Jowiszu – imponujące zdjęcia

Wielka Czerwona Plama w obiektywie sondy Voyager 1. Fot. NASA/JPL

To nie malarstwo abstrakcyjne, tylko niesamowite zdjęcie Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu zrobione przez sondę Voyager 1.

Ta fotografia to pamiątka po przelocie słynnej sondy Voyager 1 w odległości 348 890 km od centrum Jowisza i około 280 000 km od szczytów jego chmur. Miało to miejsce w 1979 roku. Zdjęcie zostało poprawione, podkręcono w nim nieco kolory i kontrast, i oto mamy to cudo: zbliżenie potwora, jakim jest trwający od co najmniej 350 lat antycyklon.

Antycyklon to wirowy układ wiatrów w obrębie wyżu barycznego, w którym masy powietrza – w tym przypadku uwięzione przez dwa prądy strumieniowe – poruszają się w kierunku przeciwnym niż cyklony czy huragany na Ziemi. Wielka Czerwona Plama na Jowiszu ma gigantyczne rozmiary 24-40 tys. km na 12-14 tys. km, a wiatry w jej obrębie osiągają prędkość 650 km na godzinę. Dla porównania: największe cyklony na Ziemi mają średnicę 1600 km, a prędkość wiatru wewnątrz nich dobija do 320 km na godzinę.

Wielka Czerwona Plama obraca się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, wykonując jeden obrót w ciągu sześciu dni. Jest chłodniejsza od otoczenia, a jej górne warstwy wystają 8 km ponad okoliczne chmury.

Wielka Czerwona Plama na Jowiszu jest szersza niż średnica Ziemi:

Porównanie Wielkości Wielkien Czerwonej Plamy do rozmiarów Ziemi. Fotomontaż wykonany ze zdjęcia Ziemi wykonanego przez misję Apollo 17 i fotografii Jowisza zrobionej przez sondę Cassini. Fot. NASA/Wikimedia

Porównanie Wielkiej Czerwonej Plamy do rozmiarów Ziemi. Fotomontaż złożony ze zdjęcia Ziemi zrobionego przez misję Apollo 17 i fotografii Jowisza wykonanej przez sondę Cassini. Fot. NASA/Wikimedia

Jowisz, największy spośród gazowych gigantów w Układzie Słonecznym, ma atmosferę zbudowaną w 88–92 proc. z wodoru i 8–12 proc. z helu (około 1 proc. atmosfery stanowią metan, woda i amoniak) – proporcje te są bardzo zbliżone do teoretycznego składu pierwotnej mgławicy słonecznej. Nie do końca wiadomo, co nadaje Wielkiej Czerwonej Plamie charakterystyczną barwę, która czasami staje się pomarańczowa lub nawet biała. Jedna z hipotez, wspieranych eksperymentami laboratoryjnymi, mówi o tym, że zabarwia ją fosforowodór rozkładany na powierzchni przez promienie słoneczne, w wyniku czego powstaje czerwony fosfor.

W ciągu ostatnich stu lat Wielka zmniejszyła się o połowę i niektórzy naukowcy sądzą, że w końcu zaniknie.