Dramat zmiany klimatu na prostych wizualizacjach – akcja #ShowYourStripes

21 czerwca to dzień akcji #ShowYourStripes pokazującej dramat zmiany klimatu na bardzo, bardzo prostych wizualizacjach – paskach. Ich kolor odzwierciedla średnią temperaturę dla każdego roku od początku XX wieku. Grafiki nie wymagają osi, etykiet czy legendy – ich przekaz można zrozumieć na poziomie intuicyjnym. Opracował je prof. Ed Hawkins z University of Reading.

Paski to proste, wizualne przedstawienie tego, co dzieje się z naszym klimatem. Niebieskie oznaczają lata ze średnią temperaturą poniżej, a czerwone – powyżej średniej z lat 1971-2000. Im ciemniejszy odcień, tym odchylenie większe. Kolor bordowy to lata wyjątkowo ciepłe.

Większości z nas nawet bez dokładnego opisu kolor niebieski kojarzy się z chłodem a czerwony – z ciepłem. Patrząc na paski widzimy, jak w miarę upływu czasu to pierwsze występuje coraz rzadziej a to drugie – coraz częściej.

– komentuje dr Aleksandra Kardaś z Wydziału Fizyki UW oraz portalu Nauka o klimacie.

Powyższe paski dotyczą Polski. Poniżej pokazujemy też dane dla całego świata i dla Arktyki – obszaru, który ociepla się najszybciej na świecie, a jest kluczowy dla pogody i klimatu naszej części świata. Paski dla poszczególnych regionów i krajów świata znajdziecie na stronie: https://showyourstripes.info/

Co wynika z pasków?

Wyraźnie widać, jak ociepla się klimat. Bywają lata cieplejsze i chłodniejsze, ale dane jednoznacznie pokazują, że ostatnie dekady to gwałtowny, konsekwentny wzrost średnich rocznych temperatur. W miarę jak zbliżamy się do współczesności, pasków niebieskich robi się coraz mniej, a czerwonych – coraz więcej. Oczywiście, wciąż zdarzają się mrozy, ale są coraz rzadsze i coraz mniej dotkliwe. Za to fale upałów i dni wyjątkowo ciepłych jak na daną porę roku przybierają na sile i są coraz częstsze. Prawdopodobieństwo występowania lat ciepłych, bardzo ciepłych lub rekordowo gorących rośnie.

Globalne ocieplenie nie polega na tym, że każdy kolejny rok jest cieplejszy od poprzedniego, tylko na tym, że w miarę upływu czasu ciepłe i gorące lata robią się coraz częstsze.

– komentuje dr Aleksandra Kardaś

Od lat wiemy, że zachodząca właśnie zmiana klimatu to efekt działalności człowieka, a ostatni, Szósty Raport IPCC potwierdził to już z całkowitą pewnością. Wiemy też, że wciąż obecne głosy osób twierdzących, że nie ma ocieplenia lub że jest to zjawisko naturalne, są w dużym stopniu efektem potężnej kampanii dezinformacyjnej prowadzonej od kilkudziesięciu lat przez firmy z branży paliwowej i motoryzacyjnej. Jeśli ktoś w to wątpi – te informacje są powszechnie dostępne, a omawiamy je w naszym podcaście.

Dramat Arktyki

Arktyka jest tym regionem, w którym ocieplenie klimatu przebiega najbardziej dramatycznie.

Stabilna Arktyka, z oceanem pokrytym odpowiednio dużą powierzchnią kry, jest doskonałym termostatem ponieważ jej lód odbija w kosmos większość energii słonecznej i nie pozwala nagrzewać się oceanowi i powietrzu. Obecnie jednak Arktyka ociepla się najszybciej na świecie, a jej klimatyczne paski dla ostatnich kilkunastu lat są już wyłącznie bordowe. Kra systematycznie znika z Oceanu Arktycznego i sąsiednich mórz psując naturalną chłodnicę. Na lądach topnieją lodowce, czapy lodowe i lądolód grenlandzki, dolewając do oceanów setki kilometrów sześciennych słodkiej wody rocznie i podnosząc jej poziom. Taje wieloletnia zmarzlina Syberii, Kanady i Alaski, która uwalnia do atmosfery kolejny silny gaz cieplarniany – metan.

Dawna Arktyka ginie, a zastępuje ją nowa forma przejściowa. Już dzisiejszy klimat jest zabójczy dla znacznej części lodu, ale wiele możemy wciąż uratować, ograniczając tym samym nagrzewanie powierzchni Ziemi i wzrost poziomu morza.

– pisze dr Jakub Małecki z Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM, bloga GlacjoBLOGia i portalu Nauka o Klimacie

Jeśli Wam się zdaje, że to, co dzieje się z klimatem Arktyki, nas tutaj, w Polsce, nie dotyczy, to niestety się bardzo mylicie. Arktyka reguluje i kształtuje klimat i pogodę w naszej części świata. Widoczna już wyraźnie destabilizacja klimatu tego regionu oznacza i dla Europy (oraz Azji czy Ameryki Północnej) więcej ekstremalnych zjawisk pogodowych (susze, powodzie, ekstremalne opady deszczu, coraz gwałtowniejsze burze), a także więcej ciepłych zim z większą liczbą wichur czy więcej ataków mrozów w maju. Żyjemy już w innym klimacie niż ten, którego doświadczano w XX wieku.

Jak powstają klimatyczne paski?

Każdy pasek to kolejny rok, poczynając od 1850 w przypadku danych dla całego świata i 1901 w przypadku danych dla poszczególnych krajów.

Niebieskie paski oznaczają lata ze średnią temperaturą poniżej a czerwone – powyżej średniej z lat 1971-2000. Paski białe oznaczają temperaturę w pobliżu średniej z tego okresu.

Im ciemniejszy kolor paska, tym bardziej średnia temperatura w odpowiadającym mu roku odbiegała od temperatur typowych dla trzydziestolecia 1971-2000.

Dla pasków globalnych zakres zmienności temperatury to [-0,75 , +0,75]°C.

Dla pasków krajowych i regionalnych zakres zmienności to +/- 2,6 odchylenia standardowego dla dwudziestego wieku. Oznacza to, że dla każdego kraju lub regionu skala kolorystyczna jest dostosowana do tego, jak bardzo zmienne są w tym regionie temperatury.

Średnie temperatury dla poszczególnych krajów są obliczane na podstawie dzisiejszego przebiegu granic. Dane używane do przygotowania wizualizacji krajowych i regionalnych pochodzą z bazy danych pomiarowych z całego świata przetworzonych przez zespół Berkeley Earth (http://berkeleyearth.org/), a w przypadku niektórych krajów – z krajowych służb meteorologicznych. W przypadku wizualizacji globalnej, użyto danych skompilowanych przez UK Met Office (HadCRUT5.0 dataset).

Nie jesteśmy portalem. To blog tworzony przez dwie osoby – Olę i Piotra (a ten tekst napisałam ja, Ola, na podstawie materiałów przygotowanych przez Naukę o klimacie). Jeśli mój tekst Ci się spodobał, do czegoś się przydał lub coś wyjaśnił – to świetnie. Wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były rzetelne i jasne. Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę. Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy 🙂