Ociepla się czy nie? Jak zwykły szary człowiek może to zweryfikować?

Kiedyś pod jednym z tekstów Crazy Nauki dotyczących ocieplania się klimatu ktoś dodał komentarz mówiący o tym, że pozostaje mu jedynie wierzyć, iż podane informacje to prawda. Jak bowiem ma ustalić, że rzeczywiście klimat się ociepla?

Trudno było nie zgodzić się z taką argumentacją, niemniej pomyślałem wówczas, że sprawdzenie faktu ocieplania się, nie powinno być specjalnie trudne, jeśli zwyczajnie porówna się pomiędzy sobą temperatury z wystarczająco długiego okresu czasu. Może to być nawet kompletnie uproszczone porównanie, tj. dokonujemy odczytu temperatury z termometru za oknem i porównujemy z jakąś historyczną temperaturą. Tylko skąd wziąć tę historyczną temperaturę?

Z tym też właściwie nie powinno być kłopotu, wszak istnieją stacje meteorologiczne, które dokonują pomiaru m.in. temperatury, więc z pewnością dane na temat temperatury się gromadzi. Pozostaje tylko kwestia tego, czy są one dostępne publicznie. Na szczęście są – na stronie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Skoro są dane, to nie pozostaje nic innego, jak zabrać się do porównania. Na warszawskich Bielanach, gdzie mieszkam (i gdzie mieści się także IMGW), termometr 17 lutego o 12.00 pokazywał w cieniu 12°C. Tę temperaturę postanowiłem porównać z temperaturą z 1991 roku, z tej samej godziny, dnia i miesiąca. Dane na ten temat przechowywane są pod adresem https://dane.imgw.pl/data/dane_pomiarowo_obserwacyjne/dane_meteorologiczne/terminowe/klimat/1991_1995/ w pliku o nazwie 1991_k.zip.

Oczywiście tutaj pojawiają się pewne trudności – niestety, temperatura nie jest dostępna bezpośrednio. Należy powyższy plik pobrać, a ponieważ jest to spakowane archiwum, należy go także rozpakować. Tak, konieczne będzie dowiedzenie się, jak to zrobić na urządzeniu, które posiadacie. Ja korzystam z komputera, więc nie jest to żadnym problemem, system operacyjny pozwoli mi dostać się do zawartości archiwum i wyodrębnić z niego plik o nazwie k_t_1991.csv. Ten plik z kolei jest już plikiem tekstowym i potrafią go otworzyć arkusze kalkulacyjne (także ten online z Google), ale ja u siebie otworzyłem go po prostu Notatnikiem z systemu Windows. Następnie odszukałem linię, w której po raz pierwszy pojawia się słowo “BIELANY”, a następnie przewinąłem zawartość aż do znalezienia temperatury z 17 lutego 1991 roku godzina 12:00.

“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,”1991″,”02″,”16″,”18″,-3.7,””,-4.9,””,”L”,””,69,””,” C”,””,0,””,8,””,6,””
“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,”1991″,”02″,”17″,”00″,-4.5,””,.0,”8″,””,””,80,””,””,””,0,”8″,0,”8″,0,”8″
“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,”1991″,”02″,”17″,”06″,-4.7,””,-5.0,””,”L”,””,88,””,”WNW”,””,2,””,8,””,5,””
“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,“1991”,”02″,”17″,”12″,-1.2,””,-3.0,””,”L”,””,62,””,” NW”,””,3,””,4,””,6,””
“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,”1991″,”02″,”17″,”18″,-2.4,””,-2.8,””,”L”,””,89,””,”WSW”,””,4,””,8,””,6,””
“252200150”,”WARSZAWA-BIELANY”,”1991″,”02″,”18″,”00″,-1.6,””,.0,”8″,””,””,90,””,””,””,0,”8″,0,”8″,0,”8″

Jak widać, tą temperaturą jest -1,2°C (kropka w pliku pełni rolę przecinka oddzielającego część całkowitą od ułamkowej). Mamy zatem różnicę 13°C, o tyle przez 33 lata wzrosła temperatura w tym konkretnym dniu i w tej konkretnej okolicy. Istotne jest, aby temperaturę bieżącą zmierzyć termometrem, którego nie oświetla Słońce, ponieważ w ten sposób mierzone były temperatury w stacjach meteorologicznych.

Oczywiście takie porównanie to spore uproszczenie, ponieważ zmierzenie jednostkowej temperatury w danym dniu miesiąca w bieżącym roku i w tym samym dniu przed laty niczego nie dowodzi od naukowej strony, niemniej jednak daje pogląd na zagadnienie ocieplania się klimatu. Temperatura wzrasta, a nie maleje lub pozostaje niezmienną.

Do tego, żeby móc stwierdzić, że klimat się ociepla, potrzebne jest coś więcej: porównanie średnich temperatur rocznych czy miesięcznych. Tak więc, aby to samodzielnie sprawdzić, warto pokusić się o porównanie całego roku 1991 do roku 2023, miesiąc po miesiącu. Średnie miesięczne temperatury znajdują się pod adresem: https://dane.imgw.pl/data/dane_pomiarowo_obserwacyjne/dane_meteorologiczne/miesieczne/klimat/. Wynik takiego porównania można obejrzeć poniżej (tym razem wybrałem pomiary z miejscowości Brenna, ponieważ jest na początku plików z danymi). Różnica średnich temperatur jest już inna, ale nadal widać, że temperatura się zwiększa. Nie są to oczywiście średnie temperatury dla całego świata, a jedynie jednej miejscowości, ale i tak wystarcza to, aby upewnić się, że nie jesteśmy okłamywani i naukowcy mówią prawdę.

Na zakończenie chciałbym prosić, aby nie brać tego tekstu jako profesjonalnego opracowania wzrostu temperatury. Jego celem było pokazanie, że szary człowiek, przy odrobinie wysiłku, jest w stanie ustalić, czy rzeczywiście się ociepla. Żeby miał wreszcie przed oczami konkretne dane i nie dał się zwieść temu, że pamięta, iż zeszłoroczny kwiecień zimny, czerwiec też, zimą też były ujemne temperatury (a przecież śniegu coraz mniej i ostatnimi laty to raptem kilkanaście dni w roku). W ten sam sposób może sobie porównać dowolny dzień z przeszłości do dnia bieżącego, jak się uprze, to nawet dzień po dniu dla całego roku. Może też porównać średnie temperatury miesięczne z poszczególnych lat. Jak będzie ambitny – zrobi sobie wykres. Być może sięgnie po profesjonalne opracowania. Wszystko zależy od umiejętności.

Po cichu mam też nadzieję, że ci, którzy nadal twierdzą, że się nie ociepla (tak, są tacy, co niezmiennie mnie zadziwia), dzięki samodzielnemu porównaniu danych przestaną się wreszcie oszukiwać. Liczby nie kłamią.