Marcin Zastawnik
Fot. Pixabay
Kojarzycie biura typu open space? Wiecie, jak źle się tam pracuje? A na Zachodzie wymyślono, aby także wnętrza szkół miały niemal całkowicie otwartą przestrzeń! Jakiś czas temu słyszałem o planach wybudowania takiej szkoły w województwie dolnośląskim, więc ta koszmarna idea jest tuż tuż…
Kolejny raz się okazuje, że sposób, w jaki dotychczas się uczyliśmy, jest zły, a nauka w czterech ścianach wypacza młode umysły… Przebywanie w klasach open space ma więc za zadanie nauczyć dzieci pracy w grupach i ogólnie je uspołeczniać. Po raz pierwszy tak zorganizowane szkoły pojawiły się w Stanach Zjednoczonych, potem pomysł podchwyciły niektóre szkoły w Wielkiej Brytanii.
Niestety, obecnie nikt nie myśli o tym, że w takich zbiorczych pomieszczeniach, gdzie może jednocześnie przebywać nawet do 300 dzieci (!), nie ma możliwości akustycznego wydzielenia poszczególnych przestrzeni. Nie wyobrażam sobie, jak ma wyglądać praca uczniów, którzy mają coś czytać w skupieniu, kiedy np. w innej grupie są zajęcia techniczne, gdzie dzieci się kręcą i hałasują.
Co więcej, w takich przestrzeniach otwartych wraz z oddalaniem się dziecka od mówcy spada zrozumiałość mowy z poziomu 75 proc. w odległości 1 metra do mniej niż 25 proc. przy 3 metrach (a w cichej, zamkniętej klasie szkolnej przy takiej odległości utrzymuje się na poziomie 75 proc.). I mówimy tu o salach z odpowiednią adaptacją akustyczną, które w Polsce są niestety rzadkością. Wiem coś o tym, bo sam jestem akustykiem – doktorantem w Laboratorium Akustyki Technicznej w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Z racji zawodu analizuję pod kątem akustyki różne wnętrza.
Jak więc powinna wyglądać adaptacja akustyczna w szkole?
Przede wszystkim materiał dźwiękochłonny (najczęściej bazujący na wełnie) powinien być umieszczony na suficie, najlepiej na całym. Dobrze by było, aby nad głową nauczyciela pochłaniał trochę mniej dźwięku i pomagał w odbijaniu go w stronę uczniów. Dodatkowo musimy zadbać o to, aby materiał dźwiękochłonny pojawił się także na ścianach. Minimum to poziomy pas na wysokości uszu słuchaczy i mówcy, umieszczony na dwóch prostopadłych względem siebie ścianach (najlepiej jedna boczna i ściana za uczniami).
Można więc sobie wyobrazić, jak trudno byłoby się porozumieć w przestrzeni open space w szkole bez takich udogodnień. Przecież w przestrzeni wielkości sali gimnastycznej trzeba by prowadzić zajęcia dydaktyczne dla kilku-kilkunastu klas… Myślę, że szybko zrobiłoby się tam głośno jak w hali dworcowej. Ponieważ dźwięk rozchodzi się we wszystkie strony, w całym pomieszczeniu słyszelibyśmy wszystkich nauczycieli naraz, a dodatkowo przeszkadzałyby nam dźwięki przypadkowo odbite od twardych powierzchni, co razem powodowałoby kompletny chaos. Także nauczyciele skarżą się w takich pomieszczeniach na rozproszenie uwagi dzieci zajęciami w innych grupach. Dodatkowo muszą podnosić głos (o około 10 dB – to naprawdę sporo!), aby byli zrozumiali przez uczniów.
Przedszkole z ponoć dobrą akustyką na planie open space przedstawione zostało w poniższym filmie. Zwróćmy uwagę, że nie jest to jedna wielka przestrzeń. Poszczególne grupy są rozdzielone między sobą częściowo pełnymi ścianami (normalnymi, zapewne ceglanymi), które później przedłużone są za pomocą pełnych szafek pełniących funkcję ekranów akustycznych (im wyższych, tym lepszych). Mamy tam dużo wysokich i prawdopodobnie dźwiękochłonnych mebli, które dodatkowo ograniczają hałas. Są przygotowane specjalne miejsca do pracy w skupieniu, ale i tak najlepsze według mnie jest to, że pod koniec filmu chłopiec, aby się uczyć, zakłada stopery na uszy…
Dlatego już teraz apeluję do osób, które planowałyby stworzenie takich przestrzeni w szkołach czy przedszkolach: pomyślcie o dzieciach i nauczycielach i zapewnijcie możliwość stosowania mobilnych ścian, które będą zapewniały izolacyjność akustyczną pomiędzy grupami, a także specjalne miejsca do pracy w skupieniu czy odpowiednią akustykę wnętrza.
Jeśli macie chęć poczytać czasem o akustyce, to polecam śledzić Crazy Naukę, jak i mój fanpage ProperSound czy kanał na YouTube.