Kometa ISON – jak ją zobaczyć?

Jak znaleźć na niebie kometę ISON i cztery jej towarzyszki?

Na naszym niebie widać teraz aż PIĘĆ KOMET. Tak, to nie pomyłka, tylko wyjątkowy zbieg okoliczności. W dodatku wszystkie pięć można obserwować mniej więcej w tym samym obszarze nieba – nad wschodnim i południowym horyzontem (szczegóły na mapce), oczywiście pod warunkiem prowadzenia obserwacji poza silnie oświetlonym miastem (np. z przedmieść). Obserwacje komet ISON, LINEAR i Encke najlepiej jest prowadzić na około godzinę przed wschodem Słońca. Kometa Lovejoy widoczna jest przez całą noc. Piąta kometa, Nevski, jest tak słabo widoczna, że do jej obserwacji potrzebny jest zaawansowany sprzęt.

1) ISON, czyli kometa C/2012 S1 – widoczna teraz gołym okiem. Odkryli ją we wrześniu 2012 roku astronomowie Wital Nieuski (Białoruś) i Artiom Nowiczonok (Rosja) w mieście Kisłowodzk. Należy do typu komet muskających Słońce – zbliżających się do gwiazdy na niebezpieczną dla siebie odległość. Skrót ISON pochodzi od nazwy projektu astronomicznego International Scientific Optical Network.

ISON to zdecydowanie najbardziej spektakularna i najjaśniejsza spośród wszystkich pięciu komet. 16 listopada jej jasność oceniano na 5,5 magnitudo, ale wszystko jeszcze przed nami, bo kometa dopiero zbliża się do Słońca i rozjarza. Najbliżej naszej gwiazdy (ok. 1 mln km) znajdzie się 28 listopada – ma wówczas osiągnąć temperaturę 2700 st. C. Najlepiej ma być widoczna 21 listopada i potem – jeśli nie rozpadnie się wskutek „muśnięcia” Słońca – 6-7 grudnia, kiedy zawróci i zacznie się oddalać.

W tej chwili warkocz ISON-a rozciąga się na 8 mln km od jądra komety.

NA DOLE STRONY – INTERAKTYWNA APLIKACJA DO ŚLEDZENIA TRASY LOTU KOMETY ISON

2) Lovejoy, czyli kometa C/2013 R1. To świeżynka odkryta 7 września 2013 roku przez astronoma amatora z Australii Terry’ego Lovejoya.

Jej jasność oceniana jest obecnie na 6 magnitudo, co czyni ją widoczną dla nieuzbrojonego oka. Najbliżej Słońca znajdzie się 25 grudnia, co oznacza, że jej widoczność będzie się do tego czasu poprawiać. Już na początku grudnia Lovejoy może osiągnąć jasność 5 magnitudo, dzięki czemu będzie widoczny nawet dla mieszkańców silnie oświetlonych miast. Potem będzie jeszcze jaśniejszy.

19 listopada kometa znajdzie się najbliżej Ziemi i minie ją w odległości 61 mln km.

3) Kometa Enckego, czyli 2P/Encke – odkryta 17 stycznia 1786 roku przez Pierre’a Méchaina. Ma najkrótszy okres orbitalny ze wszystkich znanych komet (obiega Słońce w ciągu 3,3 roku) i była obserwowana w czasie powrotu do Słońca już ponad 60 razy (oprócz 1944 roku). Została nazwana na cześć niemieckiego matematyka Johanna Franza Enckego, który obliczył jej orbitę i przewidział, że kometa powróci w 1822 roku.

2P/Encke ma jasność około 7 magnitudo, a więc jest słabsza od najsłabszych gwiazd widocznych gołym okiem. Około 23-24 listopada kometa Enckego przestanie być widoczna na polskim niebie – zejdzie poniżej horyzontu.

4) C/2012 X1 (LINEAR) – jej blask sięga okolic 8,5 magnitudo, a więc nie jest widoczna gołym okiem. Aby ją zobaczyć, trzeba się wyposażyć w lornetkę. Kometa została odkryta 8 grudnia 2012 roku. Najnowsze obserwacje wskazują na to, że stała się ona dużo jaśniejsza niż oczekiwano na tym etapie jej kosmicznej wędrówki.

5) Nevski C/2013 V3 – niewidoczna gołym okiem, ani nawet za pomocą słabszego teleskopu – ma jasność zaledwie 16,5 magnitudo. To absolutna nowość – odkryta została 8 listopada 2013 roku przez jednego ze współodkrywców komety ISON – Witala Nieuskiego.

A jeszcze więcej o kometach listopadowych dowiecie się z naszej audycji Homo Science. W ostatnią sobotę rozmawialiśmy z dr. Kamilem Złoczewskim z Planetarium Niebo Kopernika. Część kometarna rozmowy zaczyna się w 18. minucie audycji:

I jeszcze coś  specjalnego – interaktywna aplikacja pokazująca przelot komety ISON: