captcha image

A password will be e-mailed to you.

Naukowy panteon XX wieku! Uwielbiam tę fotografię! Gdyby nie widoczni na niej ludzie, nie byłoby dzisiejszego postępu w zakresie fizyki i chemii. Są tu m.in. Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Niels Bohr, Max Planck, Hendrik Lorentz, Erwin Schrödinger, Werner Heisenberg i wielu, wielu innych wspaniałych naukowców.

Najwięksi fizycy XX wieku, m.in. Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Niels Bohr. Fot. I Harsten / Flickr (CC BY 2.0), pokolorowane przez Sannę Dullaway

To wyjątkowe zdjęcie zrobiono w 1927 roku w Brukseli, podczas kongresu Solvaya (który odbył się pomiędzy 24 a 29 października), jednej z najważniejszych konferencji naukowych XX wieku. Pod hasłem “Elektrony i fotony” omawiano tam dopiero co sformułowaną teorię kwantową. To wtedy Einstein, rozczarowany zasadą nieoznaczoności Heisenberga, wypowiedział słynne zdanie: “Bóg nie gra w kości“. Bohr odparował: “Einstein, przestań mówić Bogu, co ma robić“.

Kongres ten zawdzięczamy Ernestowi Solvayowi, belgijskiemu odpowiednikowi Alfreda Nobla, który po osiągnięciu sukcesu biznesowego postanowił zapisać się złotymi zgłoskami w annałach nauki, finansując kongresy fizyczne i chemiczne z udziałem najtęższych umysłów w tych dziedzinach. Kongresy Solvaya odbywają się zresztą do dziś. W 2023 roku planowana jest kolejna edycja kongresu fizycznego, zaś w październiku 2022 roku odbył się kongres chemiczny.

Wróćmy jednak do najsłynniejszego z kongresów Solvaya, piątego z kolei, który miał miejsce w 1927 roku. Aby zgromadzić jego szacownych uczestników na jednym zdjęciu, poproszono ich o zapozowanie w brukselskim Parku Leopolda, tuż przed budynkiem Solvay Institut de Physiologie, w którym kongres się odbywał. Obecnie w budynku tym mieści się liceum Émile Jacqmain, a Park Leopolda znajduje się niedaleko Parlamentu Europejskiego, więc warto tam zajrzeć podczas wycieczki do Brukseli. 

Aż 17 z widocznych na słynnej fotografii 29 uczestników tego kongresu zostało noblistami. Mamy tu więc wyjątkowe nagromadzenie punktów IQ na metr kwadratowy! Najbardziej nagrodzoną osobą była Maria Skłodowska-Curie, która w tym czasie miała już dwie Nagrody Nobla, jedną z fizyki (dzieloną z mężem Pierre’em Curie i z Henri Becquerelem, 1903) drugą z chemii (była jedyną laureatką, 1911).

Najwięksi fizycy XX wieku. Piąty kongres Solvaya, 1927. Fot. I Harsten / Flickr (CC BY 2.0), pokolorowane przez Sannę Dullaway

W pierwszym rzędzie siedzą: Irving Langmuir, Max Planck, Maria Skłodowska-Curie, Hendrik Lorentz, Albert Einstein, Paul Langevin, Charles Eugene Guye, C. T. R. Wilson, Owen W. Richardson.

Drugi rząd: Peter Debye, Martin Knudson, W. Lawrence Bragg, Hans Kramer, Paul Dirac, Arthur Compton, Louis de Broglie, Max Born, Niels Bohr.

Trzeci rząd: Auguste Piccard, Émile Henriot, Paul Ehrenfest, Edouard Herzen, Théophile de Donder, Erwin Schrödinger, Jules-Emile Vershaffelt, Wolfgang Pauli, Werner Heisenberg, Ralph Howard Fowler, Leon Brillouin.

O tym, czego w dziedzinie fizyki dokonali najsłynniejsi bohaterowie tego zdjęcia, napisał Adam Adamczyk na świetnym blogu Kwantowo:

Pan w okularach i muszce, na środku górnego rzędu to oczywiście Erwin Schrödinger, który ledwie rok wcześniej ukuł swoje słynne równanie (ale jeszcze nie zdążył wsadzić kota do pudełka). Nieco dalej na prawo, stoją następni ojcowie teorii kwantów: Wolfgang Pauli (mam nadzieję, że o zakazie Pauliego słyszeli wszyscy) i Werner Heisenberg (zasada nieoznaczoności). Poniżej, z samego środka patrzy na nas Paul Dirac, autor równie ważnego równania co Schrödinger oraz osoba, która jako pierwsza przewidziała istnienie antymaterii. Trzej panowie na końcu tego rzędu – Louis de Broglie, Max Born i Niels Bohr – przewrócili do góry nogami dotychczasowe spojrzenie na model atomu. Na dole, na miejscu drugim od lewej siedzi pradziadek mechanik kwantowej, sędziwy Max Planck. Jedyna kobieta na zdjęciu to oczywiście madame Curie-Skłodowska, już wtedy radująca się posiadaniem dwóch noblowskich nagród. Dalej siedzi Hendrik Lorentz, którego prace z zakresu elektromagnetyzmu (transformacja Lorentza), miały niebagatelny wpływ na wiekopomne odkrycia, poczynione przez następnego na fotografii, 48-letniego Alberta Einsteina.

Dla ułatwienia zdjęcie z podpisami:

Przeczytajcie też:

14 rzeczy, których prawdopodobnie nie wiecie o Marii Skłodowskiej-Curie

Czego u nas szukaliście?

Nie ma więcej wpisów