Piotr Stanisławski
To nieprawda, że różne części języka odpowiadają za odczuwanie różnych smaków. Fot. Angelina Lealuez
Na pewno spotkaliście się z tym rysunkiem. Przez lata pokutował w szkolnych podręcznikach biologii (może w niektórych nadal straszy) i uznawany był za prawdziwy. Wynika z niego, że różne smaki odczuwane są przez różne obszary języka. I tak na gorzki reagować ma nasada języka, na kwaśny krawędzie z tyłu, słony krawędzie z przodu a słodki – czubek.
To nieprawda – strefa 1 miała odpowiadać za odczuwanie smaku gorzkiego, 2 – kwaśnego, 3 – słonego a 4 słodkiego. Rys. MesserWoland
To nieprawda. Dowodzące tego doświadczenie jest najprostsze na świecie – wystarczy umoczyć czubek języka w soli lub wsypać odrobinę cukru na jego nasadę. A najbardziej niezwykłe jest to, że ten mit utrzymał się przez ponad 70 lat i do dziś często uważany jest za prawdę.
Jego pochodzenie sięga publikacji z 1901 roku. Harvardzki psycholog Edwin G. Boring opublikował pracę będąca tłumaczeniem niemieckiego tekstu „Zur Psychophysik des Geschmackssinnes” napisanego przez niejakiego D.P. Haniga. Tekst nie był najlepiej napisany i przy nieuważnej lekturze sugerował, że różne strefy języka odpowiadają za odczuwanie różnych smaków. W rzeczywistości chodziło w nim o odmienne progi odczuwania smaku, ale wystarczyło, że kilka razy ktoś zrelacjonował tekst czy opisał go w skrócie i pozostały tylko nieszczęsne strefy.
Również z tego tekstu pochodzi ilustracja, która przez lata straszyła w podręcznikach. Miała ona przedstawiać rozmieszczenie kubków smakowych odpowiedzialnych za odczuwanie różnych smaków.
Ostatecznie z mitem rozprawiono się w 1974 roku, gdy Virginia Collings przeczytała z uwagą oryginalną pracę Haniga i sprawdziła, jak naprawdę jest z odczuwaniem smaków. Faktycznie istnieją pewne różnice w progu reakcji na smaki, ale są one minimalne i trudne do wykrycia. A już na pewno nie mają praktycznego znaczenia.
W rzeczywistości wszystkie kubki smakowe mogą odczuwać każdy smak i mają po ok. 50 receptorów odpowiedzialnych za każdy z nich. Co więcej mapa ignoruje istnienie odkrytego w 1908 roku przez Japończyka Kikinae Ikeda, piątego smaku umami. Przez dziesiątki lat wielu zachodnich naukowców lekceważyło istnienie tego smaku.
A tak przy okazji – nieprawdą jest również to, że język jest najsilniejszym mięśniem całego ciała. Silniej działa mięsień żwacz, a czworogłowy uda ma większą gęstość włókien mięśniowych. Najdłużej bez zmęczenia działa serce.
Przeczytaj też o tym, że:
Tempo upijania się zależy od kształtu naczynia
Gorąca woda zamarza szybciej niż zimna