Jakie książki podarować na prezent, żeby nie było obciachu? Oczywiście dobre tytuły popularnonaukowe. I takie Wam właśnie polecam. Te perełki wybrałam spośród tych książek, które przeczytaliśmy i zrecenzowaliśmy w 2018 roku (z jednym małym wyjątkiem).
Do poniższych polecanek dołączamy również dwa tytuły, które przybyły do nas niedawno i jeszcze nie zdążyliśmy o nich napisać: “Naukę o klimacie” tria Marcin Popkiewicz, Aleksandra Kardaś i Szymon Malinowski oraz “Mitologię współczesną” Marcina Napiórkowskiego. Już wiemy, że są wyśmienite! Obiecujemy, że zrecenzujemy je w najbliższych dniach.
Nasz wybór najlepszych książek o nauce dla dzieci
A oto i nasze ulubione książki popularnonaukowe Anno Domini 2018 (w dość przypadkowej kolejności):
“Początki (prawie) wszystkiego”
Graham Lawton, Jennifer Daniel
Książka przeznaczona jest dla dorosłych, ale znakomicie nadaje się do samodzielnego czytania przez starsze (tak od 9 roku) dzieci lub do wspólnego czytania z dziećmi młodszymi. A jeszcze więcej zabawy dostarcza oglądanie infografik i znajdowanie w nich fascynujących szczegółów.
Nasza recenzja “Początki (prawie) wszystkiego”
“Nasz wpływowy i uległy umysł”
Tali Sharot
Aby świadomie czy nieświadomie wywierać wpływ na bliźnich – od spraw codziennych, takich jak przeforsowanie u partnera wyboru tego czy innego mebla do salonu, po wielkie batalie polityczne w telewizji – ludzie posługują się całym arsenałem różnego typu środków. Książka “Nasz wpływowy i uległy umysł” autorstwa dr Tali Sharot, badaczki z dziedziny neuronauki i psychologii, obnaża je i drobiazgowo analizuje, dostarczając bezcennej naukowej wiedzy na temat tego, jak działa ludzki umysł i dlaczego jest tak podatny na manipulacje.
Nasza recenzja “Nasz wpływowy i uległy umysł”
“Czy słonie dają klapsy. Fascynujące rodzicielstwo zwierząt”
Marta Alicja Trzeciak
Nasza recenzja “Czy słonie dają klapsy”
“Kosmiczne zachwyty”
Neil deGrasse Tyson
Jest to kompilacja artykułów Neila deGrasse’a Tysona, które ukazywały się w magazynie „Natural History” w latach 1995-2001. Teksty zaktualizowano, ale nie znajdziecie tu nowości. I jeśli właśnie w tym momencie postanowiłeś przestać czytać ten tekst, to poczekaj jeszcze do końca akapitu. Bo „Kosmiczne zachwyty” zadziwiają właśnie tym, jak wiele może nas zaskoczyć w tych obszarach wiedzy, które wydają się nam całkiem dobrze zgłębione. Siedzimy w tematach naukowych od kilkunastu lat, a co i raz dowiadywaliśmy się czegoś nowego.
“Kosmiczne zachwyty” – nasza recenzja
“Factfulness. Dlaczego świat jest lepszy, niż myślimy, czyli jak stereotypy zastąpić realną wiedzą?”
Hans Rosling oraz Ola Rosling, Anna Rosling Rönnlund
Tę książkę powinien przeczytać każdy, kto sądzi, że ma realistyczny ogląd stanu świata. Nawet nie zdajecie sobie sprawy, jak bardzo nasze mózgi odwracają się od prawdziwych danych i informacji, kierując się ku przykuwającym uwagę lękom, którymi biją po oczach codzienne nagłówki. Podobnie myli się większość ludzi – a im lepiej są wykształceni, tym ich sądy są bardziej… błędne i bardziej pesymistyczne.
Właśnie z tym problemem rozprawia się książka „Factfulness” Słowo to oznacza otwarcie oczu na fakty – niezaprzeczalne i dostępne niemalże od ręki w postaci publicznych danych.
“Factfulness” – nasza recenzja
„Ostatni oddech Cezara”
Sam Kean
I powiem Wam szczerze: Kean znowu dał radę. A mi znowu szczęka opadła z zachwytu. Bo w powietrzu, oprócz azotu i tlenu, są również niewielkie ilości innych gazów. O nich wszystkich jest ta książka. I o milionie różnych anegdot, ludzkich dramatów i komicznych zwrotów akcji, historii naukowych wzlotów i upadków. Jeśli chcecie popłynąć przez opowieść z wciągającym jak narkotyk gawędziarzem, to Kean w “Ostatnim oddechu Cezara” Wam to umożliwi.
“Ostatni oddech Cezara” – nasza recenzja
„Uratowane z potopu”
Marcin Jamkowski, Hubert Kowalski
Aż trudno uwierzyć, że ta historia naprawdę się wydarzyła: że po 350 latach archeolodzy i nurkowie odzyskali marmurowe skarby zgubione przez Szwedów po ograbieniu Warszawy. A trzeba wiedzieć, że najeźdźcy zabrali z miasta dosłownie WSZYSTKO, a to, co zostało, zniszczyli. Dlatego zabytki wydobyte z rzeki są bezcenne, zwłaszcza że wchodziły w skład osobistego majątku polskiego króla. Tę niemal sensacyjną książkę dosłownie łyknęłam w ciągu jednego wieczoru, czego i Wam życzę.
“Uratowane z potopu” – nasza recenzja
“Ryzyk fizyk, czyli sens niepoważnych eksperymentów naukowych”
Michał Krupiński
I tu wchodzi Michał Krupiński! I jego książka o znamiennym tytule „Ryzyk fizyk” i wiele wyjaśniającym podtytule „czyli sens niepoważnych eksperymentów naukowych”. Michał znakomicie potrafi opowiadać o fizyce. Ba, opowiadać! On pokazuje fizykę tak, że człowiek nie tylko zaczyna rozumieć, o co tu chodzi, ale też ma ochotę samemu zrobić jakieś doświadczenie. Opowieść okrasza fascynującymi przykładami i wyjaśnieniami.
Ale „Ryzyk fizyk” to nie zbiór anegdot ku uciesze gawiedzi zebranych. To naprawdę solidne wprowadzenie do kilku trudnych obszarów fizyki. Tyle, że czytelnicy tego trudu nie odczują, bo dają się wciągnąć historii. A przecież tak właśnie jesteśmy zbudowani, że uwielbiamy dobre historie.
“Ryzyk fizyk” – nasza recenzja
“Mózgobrednie. 20 i pół mitu o mózgu i jak on naprawdę działa”
Henning Beck
Książka „Mózgobrednie” zbiera najpopularniejsze mity dotyczące naszych mózgów i bezlitośnie je obala. Hmm, nie do końca „bezlitośnie”, bo właściwie to autor ma dla nas sporo litości. Nie pisze z pozycji krytykującego czy kpiącego – raczej sam przyznaje, że na część tych mitów sam się nabrał i tłumaczy, dlaczego są one tak kuszące.
“Mózgobrednie” – nasza recenzja
“Neuroerotyka. Rozmowy o seksie i nie tylko”
Jerzy Vetulani, Maria Mazurek
Już samo nazwisko prof. Vetulaniego wystarczyło, żeby mnie namówić do przeczytania tej książki. Bo był on przykładem jednego z nielicznych w Polsce naukowców-celebrytów – istnym wulkanem energii, epatującym nonkonformizmem i lubiącym wkładać kij w mrowisko. Niestety, w 2017 roku potrącił go samochód, wskutek czego profesor zmarł, nie dokończywszy prac nad „Neuroerotyką”.
Maria Mazurek, współautorka książki, która przeprowadziła z Vetulanim wywiad-rzekę, zdecydowała się wydać ten tytuł. I dobrze zrobiła, bo naprawdę trudno się zorientować, że czegoś mu brakuje! A możliwość przeczytania ostatnich wydanych w druku słów prof. Vetulaniego to przyjemność najwyższej próby. Przekonajcie się sami.
“Neuroerotyka. Rozmowy o seksie i nie tylko” – nasza recenzja
“Geniusz ptaków”
Jennifer Ackerman
Kłopot w tym, że ulegliśmy złudzeniu. Ptaki bowiem nie są zazwyczaj skore do wchodzenia z nami w interakcję taką jak psy czy koty. Choć równocześnie doskonale nauczyły się wykorzystywać naszą obecność. W efekcie odganiamy je raczej, mówimy o ptasich móżdżkach i głupich gęsiach.
„Geniusz ptaków” potrafi to odmienić. Przede wszystkim dzięki dziesiątkom i setkom przykładów takich ptasich zachowań, które kompletnie wykraczają poza to, czego się po ptakach spodziewamy.
To jedyna w tym zestawieniu książka z 2017 roku, ale warta jest tego, by się tutaj pojawić.
“Geniusz ptaków – nasza recenzja
„Mózg. Granica życia i śmierci”
Adrian Owen
Ta książka opisuje te niezwykłe zmagania. Okazuje się, że znakomitym sposobem jest poproszenie człowieka zatrzaśniętego w ciele o to, by myślał o jakimś bardzo charakterystycznym ruchu – na przykład grze w tenisa. Taka aktywność powoduje w mózgu powstawanie sygnałów, które da się wykryć dzięki funkcjonalnemu rezonansowi magnetycznemu.
„Mózg. Granica życia i śmierci” fascynuje, ale i przeraża. Lektura nie jest lekka, ale warto poświęcić ten czas.
„Mózg. Granica życia i śmierci” – nasza recenzja
“Misterium życia zwierząt”
Karsten Brensing
A cała zawarta w tej książce „tajemniczość” wynika tak naprawdę z naszej ludzkiej nieznajomości tego, jak złożona potrafi być natura zwierząt. Brensing rzeczowo pokazuje, że wcale nie pozostają one daleko w tyle za osiągnięciami ewolucyjnymi Homo sapiens: również sprawnie porozumiewają się, analizują, korzystają z narzędzi, tworzą złożone społeczności, potrafią kochać, być altruistami, a także spostrzegają siebie w lustrze.
To jedna z najlepszych pozycji, jakie ostatnio trafiły do moich rąk: fascynująca, wartka opowieść o zachowaniach zwierząt, poparta setkami przykładów, skrząca się humorem i naprawdę dająca do myślenia. Bardzo godna polecenia.